Parmak ağrısı, bir veya daha fazla parmakta hissedilen herhangi bir rahatsızlık veya ağrıdır. Ağrının nedenleri arasında parmaklarda bulunan kaslar, eklemler, tendonlar veya sinirlerin hasar olması bulunur. Parmaklardaki herhangi bir ağrı veya sorun el, el bileği ve dirsekte de belirtilere neden olabilir.
Hafif vakaların dışında herhangi bir sağlık durumundan kaynaklanan ağrılar gittikçe kötüleşebilir. Bu da parmak eklemindeki ağrının tedavisinin giderek zorlaşmasına neden olabilir. Günlük aktivitelerin kısıtlanmaması için uzun süren parmak ağlarında uygun tedavinin alınması gerekir.
Parmak Ağrısı Nedir?
Parmak ağrısı, eklemlerden parmakların ucuna kadar olan herhangi bir ağrı olarak tanımlanır. Travmalar ya da hastalıklardan kaynaklanabilir. Ağır fiziksel yük, tendon iltihabına neden olan yaygın nedenlerden biridir. Bu da tendonların çevresindeki dokuların hasar görmesine ve sinirlerin sıkışmasına neden olabilir.
Parmak ağrısı; ellerin klavye kullanımı gibi nedenlerle sürekli olarak kullanılması, kollar bükülmüş şekilde uyunması, dirseklere yaslanılması gibi bazı alışkanlıklar nedeniyle de meydana gelebilir.
Parmak Eklem Anatomisi
Parmaklar; sinirlerden, kemiklerden, kan damarlarından, kaslardan ve deriden oluşur. Kemiklerin buluştuğu parmak eklemleri ise kıkırdak, bağlar, tendonlar, bursalar (eklemin tamponlanmasına yardımcı olan sıvı dolu keseler) ve eklemleri yağlayan sinovyal membranlar ve sıvıdan meydana gelir.
Parmaklarda üç farklı eklem bulunur:
- El ve parmaklar arasındaki ekleme metakarpofalangeal eklem adı verilir. Bu eklem, en çok kapalı yumruk aktivitelerinde yaralanır.
- Parmağın ortasında bulunan bir sonraki ekleme proksimal interfalangeal eklem adı verilir. Bu eklemde en sık görülen yaralanmalar, spor etkinlikleri sırasında bir nesnenin doğrudan parmağa çarpması sonucu meydana gelir.
- Tırnağa en yakın olan üçüncü eklem ise distal interfalangeal eklemdir. Bu noktada bir yaralanma, genellikle yırtık bir tendonun kırılmasını içerir.
Parmak Ağrısı Neden Olur?
Parmak ağrısı; yaralanma, aşırı kullanım, artrit, sinir hasarı veya enfeksiyon gibi çok çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir:
Yaralanmalar
Parmak eklemlerinden birinde meydana gelen ani bir ağrı, el veya parmaklarda bir yaralanmadan kaynaklanabilir. Özellikle şişlik, parmağa bastırıldığında artan ağrı veya genel sertlikle karakterizedir. Parmak yaralanmalarının bazı yaygın nedenleri şunlardır:
- Elin üzerine düşülmesi
- Parmakların üzerine sert bir cisim düşürülmesi
- Parmakların sıkışması
- Parmakların her iki yönde de çok fazla bükülmesi
Tetik Parmak
Parmaklardaki hareketi kontrol eden tendon, koruyucu bir tabaka ile çevrilidir. Bu tabaka, tendonun düzgün bir şekilde hareket etmesini sağlar. Stenoz tenosinovit olarak da bilinen tetik parmak, tendonun koruyucu tabakasının iltihaplanması ya da hasar görmesi sonucu meydana gelir ve tendonun düzgün hareket etmesini önler. Bu durumda parmak, bükülmüş bir pozisyonda kilitlenir.
Tetik parmak, tekrarlanan ya da uzun süreli kavrama gerektiren işlerle meşgul olan kişilerde görülebilir.
Artrit
Artrit, el ve parmaklarda ağrı ve sertliğe neden olan eklem ve kemik rahatsızlıklarıdır. Artritin en yaygın iki türü; yaralanma veya yaş nedeniyle kıkırdağın aşınması ile karakterize olan osteoartrit ve otoimmün bir hastalık olan romatoid artrittir.
Artritten kaynaklanan komplikasyonlar kontrol edilmediğinde ileride daha büyük sorunlar görülebilir. Parmaklarda hissedilen ağrı ve şişlik genellikle aspirin gibi NSAID'ler kullanılarak kontrol altına alınabilir. Ağrının devam etmesi durumunda diğer tedavi seçenekleri değerlendirilebilir.
Karpal Tünel Sendromu
Karpal tünel sendromu (KTS), bilekteki karpal tünelden geçen sinir üzerinde baskının artmasından kaynaklanır. Medyan sinir, serçe parmağı hariç tüm parmakların hareketini kontrol eder. Bu sinir baskı altında olduğunda parmaklarda ağrı ya da uyuşukluk meydana gelebilir.
Karpal tünel sendromu, bilgisayar başında yazı yazanlarda ve cep telefonunu aşırı kullananlarda görülebilir. Isı uygulamaları, bileğin hareketsiz hale getirilmesi veya NSAID'ler gibi ilaçlar ve inflamatuar ilaçlar yoluyla tedavi edilebilir.
Jüvenil İdiyopatik Artritten (JIA)
Juvenil idiyopatik artrit, çocuklarda en sık görülen artrit türüdür. Bağışıklık sisteminin tehlikeli hücreler yerine zararsız hücrelere saldırmasından kaynaklanan bir otoimmün hastalıktır. Bazı vakalarda artrit yalnızca birkaç ay sürerken bazı vakalarda birkaç yıl sürebilir.
Hastalık; parmaklarda eklem ağrısı, sertlik, kızarıklık ve hareket aralığının kısıtlanması gibi belirtilerle kendini gösterir.
Parmak Ağrısı Belirtileri Nelerdir?
Parmak ağrısının şiddeti ve süresi altta yatan nedene göre değişiklik gösterebilir. Bazı durumlarda ağrı kendiliğinden geçebilir, bazılarında ise tıbbi müdahale veya tedavi gerekebilir.
El veya parmak ağrılarının belirtileri şunlardır:
- Aniden başlayan ve devam eden ağrı ve zonklama hissi
- Şişlik ya da sertlik
- Elin veya parmakların hareket kabiliyetinin azalması
- Uyuşma veya karıncalanma
- Morarma veya diğer renk değişikliği
- Tırnak altında morarma veya tırnağın ayrılması gibi tırnak sorunları
- Kol veya bilek ağrısı
İltihaplanmaya bağlı olan parmak eklem ağrısında, ağrıya ek olarak bölgede şişlik, kızarıklık ve sıcaklık görülebilir.
Parmak Ağrısı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Parmak ağrısında spesifik tedavi, ağrının altında yatan nedenin yanı sıra hastanın bireysel ihtiyaçlarına ve hedeflerine bağlı planlanır.
Travmalardan kaynaklanan parmak ağrısının tedavisi, durumun ciddiyetine göre belirlenir. Parmağın kırılması veya yerinden çıkması durumunda tıbbi yardım alınması gerekir. Küçük yaralanmalarda ise aşağıdakiler uygulanabilir:
- Dinlenmek: Hareket gerektiren aktivitelerden kaçınılması ve yaralı parmağın bandajla sarılması, ağrının azalmasına yardımcı olabilir.
- Buz kompresi: Parmak eklemindeki ağrı ve şişliğin azalmasına yardımcı olması için günde birkaç kez 20 dakikaya kadar buz kompresi uygulanabilir.
- Yükseklik: Şişliğin ve dolayısıyla ağrının azalmasına yardımcı olması için yaralı parmak kalp seviyesinin üzerinde tutulabilir. Parmağın uzun süre kaldırması mümkün değilse, buz kompresi sırasında parmak yukarıda tutulabilir.
- Antiinflamatuar ilaçlar: Aspirin gibi reçetesiz satılan nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ağrıyı, şişliği ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.
Doğru türde aktiviteler de ağrıların azalmasına ve iyileşmeye yardımcı olabilir. Egzersizler, ayrıca sorunların tekrarlanmamasını sağlayabilir. Bununla birlikte yanlış yapılan egzersizler, parmak ağrısını daha da artırma potansiyeline sahiptir.
Etkilenen bölgedeki gerginliğin azalması ve kan akışının iyileşmesi için masaj, germe ve miyofasyal gevşetme gibi yumuşak doku tekniklerinden yararlanılabilir. Bu teknikler parmaklardaki ağrının, sertliğin ve iltihabın azalmasını sağlayabilir.
Yaralanmaların dışında eklem ve kemik hastalıkları nedeniyle meydana gelen parmak ağrısının tedavisi ile duruma bağlı değişiklik gösterir. Romatoid artrit tedavisinde parmakların dinlendirilmesi önemlidir. Ek olarak baskıyı azaltan ateller kullanılabilir ve fizik tedaviden yararlanılabilir.
Osteoartrit tedavisinde ise splintleme önemli yöntemlerden biridir. Ağrının azalması ve enfeksiyonun iyileştirilmesi için antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Soğuk ya da sıcak kompres uygulamaları da ağrının azalmasına yardımcı olabilir.
Parmak Ağrısı Komplikasyonları Nelerdir?
Parmak ağrısıyla ilişkili komplikasyonlar altta yatan hastalığa, bozukluğa ve duruma bağlı olarak değişir ve ciddi olabilir. Sürekli ağrıyan parmakların yanı sıra diğer olağandışı semptomların görülmesi durumunda tıbbi yardım alınması önemlidir. Tedavi planı ile aşağıdaki komplikasyon riskleri en aza indirilebilir:
- Kronik sakatlık
- Parmak amputasyonu
- Parmak deformitesi
- Günlük görevleri yerine getirememe
- Enfeksiyonun diğer dokulara yayılması