Enfeksiyon hastalıkları toplum sağlığını tehdit eden ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen sağlık problemleri arasındadır. Çeşitli yollarla vücut bölgelerine ulaşan mikroorganizmalar iltihaplanmaya neden olarak dokularda bozulmalara ve hatta yaşamı tehdit edebilecek düzeyde rahatsızlıklara yol açabilir. Enfeksiyon hastalıklarının bir kısmı cinsel yolla bulaşabilir ve partnerlerde üreme süistemi sorunları başta olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Trikomoniyaz her cinsiyetten bireyde görülebilen enfeksiyon hastalıklarından biridir.
Trikomoniyaz Nedir?
Trikomoniyaz, trikomoniyazis veya trikomonas enfeksiyonu; cinsel yolla bulaşım gösterebilen Trichomonas vaginalis adlı mikroorganizmanın yol açtığı bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu mikroorganizma protozoon adı verilen parazit grubuna mensup olup, vajina ve rahim ağzı (serviks) veya erkek dış üreme sistemine ait dokularda yerleşerek iltihaplanmaya neden olur. Bulaştığı kişilerde yaşam kalitesini ciddi anlamda olumsuz etkileyen klinik belirtiler ortaya çıkar.
Trikomoniyaz tamamıyla tedavi edilebilir bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyon olmakla birlikte, bazı hastalarda belirgin bir klinik semptoma yol açmadığından fark edilemeyebilir. Araştırmalara göre toplumda en sık görülen cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan biridir. Hastalık vajinal, oral ya da anal yolla partnere geçiş gösterebilir. Tedavi edilmemesi halinde HIV enfeksiyonu transfer riskini artırabilir veya gebelik sürecini olumsuz etkileyebilir.
Trikomoniyaz Neden Olur?
Hastalık etkeni parazit, üreme sisteminin dış bölgelerinde bulunan epitel dokuda doğrudan enfeksiyona ve iltihaplanmaya neden olabilir. Bu bölgelerde çoğalma ve yayılma gösteren parazit, cinsel yolla bulaşır. Vajina ve serviks duvarında enfeksiyona yol açabilir, üretrada iltihaplanmaya neden olabilir. Trikomoniyaz hastalığının gelişme riski aşağıdaki özelliklere sahip kişilerde daha yüksektir:
- Kadın üreme sistemine sahip olan bireyler
- Birden fazla cinsel partneri olan kişiler
- Başka cinsel yolla bulaşan enfeksiyon hastalığı öyküsü olanlar
- Korunmasız cinsel ilişkiye giren kişiler
Birden fazla cinsel partneri olan kişilerde partner sayısı arttıkça enfeksiyon bulaşma ihtimali de artar. Cinsiyet fark etmeksizin hastalık yapma riski olduğundan, hastalık hızla toplumda yayılım gösterebilir.
Trikomoniyaz Belirtileri Nelerdir?
Trikomoniyaz parazitinin cinsel bölgede çoğalma ve iltihaplanmaya yol açma süresi ilk bulaştan 5 ila 28 gün sonrasında gerçekleşebilir. Bazı kişilerde hastalık herhangi bir belirtiye yol açmaz ancak partnere bulaşabilir. Hastalığın neden olduğu belirtiler erkek ve kadın üreme organlarında farklı şekilde cereyan eder. Trikomoniyaz hastalığı kadın üreme sistemine sahip bireylerde aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:
- Cinsel bölgede hassasiyet, yanma hissi, rahatsızlık hissi
- Koyu, yeşil renkli, kötü kokulu akıntı (akıntı bazen gri, beyaz veya sarı renkli olabilir)
- Kanlı vajinal akıntı
- Cinsel birleşme esnasında hassasiyet, ağrı
- İdrar yaparken hassasiyet, yanma hissi veya ağrı
- Sık idrara çıkma
- Kasık bölgesinde şişlik, lenf bezlerinde büyüme
- Karın alt kadranlarında ağrı, hassasiyet
Trikomoniyazın erkek üreme sisteminde yol açtığı durumlarda aşağıdaki belirtiler izlenebilir:
- Penis başından veya üretradan gelen sarı-yeşil renkli veya berrak renkli akıntı
- Peniste kaşıntı, rahatsızlık veya yanma hissi
- Boşalma esnasında yanma veya rahatsızlık hissi
- İdrar yaparken yanma veya rahatsızlık hissi
- Sık idrara çıkma
- Boşalma sonrası peniste hassasiyet veya ağrı
- İdrar yaptıktan sonra ağrı
Trikomoniyaz tedavi edilmediği takdirde çeşitli sağlık sorunlarının gelişmesine neden olabilir. Trikomoniyaz gelişen kişilerde başta HIV enfeksiyonu olmak üzere diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşma riskinin arttığı saptanmıştır. İdrar yollarının da hastalıktan etkilenmesi nedeniyle enfeksiyon olan kişilerde ikincil idrar yolu enfeksiyonları gelişebilir. Hastalığın varlığında gebelik gelişmesi durumunda gebeliğin erken sonlanması, prematüre doğum, bebeğin düşük kiloda doğması gibi durumlar oluşabilir. Üreme sisteminin iç kısımlarının hastalıktan etkilenmesi durumunda infertilite (kısırlık) tetiklenebilir.
Trikomoniyaz Tanısı Nasıl Konur?
Trikomoniyaz bir enfeksiyon hastalığı olduğundan, tanıda kişinin hastalık öyküsü ve fizik muayene bulgularının yanında etkenin mikrobiyolojik olarak gösterilmesi önemlidir. Bu yüzden trikomoniyaz şüphesi olan hastalarda genital bölgenin detaylı muayenesinin yapılması; vajinadan veya penis üretrasından sürüntü örneği alınması, alınan örneğin hem mikroskobik hem de kültür incelemesinin yapılması gerekir. Sürüntü örneğinde veya kültürde hastalık etkeninin saptanması durumunda tanı kesinleştirilir ve tedaviye başlanır.
Trikomoniyaz Tedavisinde Neler Yapılır?
Trikomoniyaz bir enfeksiyon hastalığı olduğundan tedavisinde hastalık etkenine karşı etkinlik gösteren antibiyotiklerden yararlanılır. Hastalık etkeni sıklıkla antibiyotiğe olumlu yanıt verir. Kolay bulaşabilen bir hastalık olduğundan trikomoniyaz tanısı konulan hastaların tüm cinsel partnerlerinin de hastalık yönünden değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi esastır.
Hastalığın tedavisinde genellikle metronidazol grubu antibiyotikler kullanılır. Antibiyotik ağızdan tablet olarak kullanılabileceği gibi vajinal supozituvar formda ve topikal krem formda da uygulanabilir. Metronidazol ve türevi antibiyotikler alkol alımı durumunda ilaç etkileşimine uğradığından tedavi süresince hastaların alkol tüketmesi önerilmez. Antibiyotik tedavisi gebelik esnasında güvenle uygulanabilir. Emzirme döneminde ise ilacın hekim kontrolünde kullanılması gerekir. Bu dönemde antibiyotik kullanımı sonrası 12-24 saat boyunca emzirmeye ara verilmesi gerekebilir.