Obezite Tedavisi Nasıl Yapılır? Tedavide Diyet ve Egzersizin Önemi|

Obezite Tedavisi Nasıl Yapılır? Tedavide Diyet ve Egzersizin Önemi|



Obezite, Dünya Sağlık Örgütü tarafından bedende kişinin sağlığını bozacak derecede yağ birikmesi olarak tanımlanmıştır. Vücutta biriken yağın yüzdesini belirlemek kolay olmadığından genellikle aşırı kilo şeklinde tanımlanır. Obezite, hormonal bozukluklar ve genetik faktörlerin yanı sıra sağlıksız yaşam tarzının da bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Her geçen gün görülme sıklığı artan bu sağlık sorunu, ömür boyu sürdürülebilir tedavi uygulanması gereken bir kronik hastalıktır.

Obezite tanısı konmuş bireylerde vitamin ve mineral alımı düşük olabilir. Yetersiz ve dengesiz, yiyecek çeşitliğinin az olduğu, yüksek kalori ve yağ içeren bir beslenme vücutta yağ birikimine neden olur. Dolayısıyla kişide kalp damar hastalıkları, diyabet, kanser, sindirim sistemi hastalıkları ve metabolik sendrom gibi birçok ciddi sağlık sorunu görülme ihtimali de obezite nedeniyle artabilir.

Obezitenin Nedenleri Nelerdir?

Modern yaşamla birlikte kişiler hazır gıda tüketimi ve hareketsiz yaşam koşullarını alışkanlık haline getirebilir. Obezitenin en temel nedeni ise gerekenden fazla kalori alımıyla birlikte hareketsiz bir yaşam sürülmesidir. Kişinin aldığı kalori miktarı artmasa dahi fiziksel aktivitenin azalması obeziteye neden olabilir. Obeziteye yol açan durumlar şu şekilde sıralanabilir:

  • Hazır ve işlenmiş yiyeceklerin tüketiminin alışkanlık haline gelmesi önemli bir nedendir. Şeker ve yağın yüksek, lif ve diğer besinlerin düşük olması hızlı acıkmaya sebep olur.
  • Hormonal bozukluklar fazla yemek yeme isteğine neden olabilir. Stres, yetersiz uyku gibi bazı durumlar açlık ve tokluk sinyallerini düzenleyen hormonları etkileyerek kişiyi sık acıktırabilir veya doyduğunu hissetmesini önleyebilir.
  • Kaygı bozukluğu, depresyon ve stres gibi durumlar da aşırı yemeye yol açabilir. Kişinin kendini daha iyi hissetmek için kalorisi yüksek olan belirli yiyecek türlerini tercih etmesi sonucunda kilo alımı başlayabilir.
  • Telefon, televizyon, tablet ve bilgisayarların günlük rutinde çok fazla yer alması da kilo almaya neden olabilir. Kişinin gün içinde ekran başında çok vakit geçirmesi uzun süre hareketsiz kalmasına ve bunun sonucunda alınan kalorilerin yakılamamasına yol açar. Bununla birlikte egzersiz olmayan bir yaşam tarzı, iş nedeniyle gün içinde çok oturmak da hareketsizlik dolayısıyla kilo almaya sebep olabilir.

Obezitenin Yol Açtığı Sağlık Sorunları Nelerdir?

Obezite, birçok farklı komplikasyona neden olurken çeşitli hastalıkların oluşma riskini de artırır. Obezitenin neden olabildiği sağlık sorunları şunlardır:

  • Kalp krizi, kalp yetmezliği ve damar tıkanıklığı gibi kardiyovasküler hastalıklar
  • Yüksek tansiyon
  • Felç
  • Tip 2 diyabet
  • Metabolik sendrom
  • Eklemlerde kireçlenme
  • Uyku apnesi
  • Üreme sorunları

Henüz doğruluğu kanıtlanmamış olsa da uzmanlar obezite ve kanserin belirli türleri ile ilişkili olduğunu düşünür. Vücutta yağın aşırı birikmesi kanser hücrelerinin büyümesine neden olacağı için kanser de obezitenin yol açabileceği ciddi sağlık sorunları arasında sayılır.

Obezite Tanısı Nasıl Konur?

Obezite tanısı koymak için kişinin beden kitle indeksi hesaplanmalıdır. BKİ, kişinin kilogram cinsinden vücut ağırlığının metre cinsinden boy uzunluğunun karesine bölünmesi sonucu elde edilir. Bu hesaplamada boy uzunluğu, vücut ağırlığının tahmin edilmesi için gereklidir. Ancak vücuttaki yağ dağılımı hakkında bilgi vermez.

Hesaplama sonucunda BKİ değeri 18,50 ila 24,99 arasında ise kişi normal kiloda sayılır. 25,00 ila 29,99 arası ise fazla kilolu olarak değerlendirilir. Diğer bir deyişle BKİ değerinin 30 üstünde çıkması obezite anlamına gelir. 30,00 ila 34,99 arası I. derece, 35,00 ila 39,99 arası II. derece ve 40,00 üzeri III. derece obezitedir.

Obezite Nasıl Tedavi Edilir?

Obezite, yeterli ve dengeli bir beslenme başta olmak üzere kişinin fiziksel aktivite süresinin ve yaşam kalitesinin artırılmasını içeren yaşam boyu tedaviye ihtiyaç duyar. Sağlıklı besinlerin seçilmesi, kişiye uygun bir yeme düzeni oluşturulması, sağlıklı pişirme yöntemlerine yönelme gibi küçük ve etkili değişiklikler sayesinde tedavinin ilk adımları atılır.

Obezitede tedavinin amacı öncelikle gerçekçi ağırlık kaybı hedefleri koymaktır. Bununla birlikte sağlık risklerini azaltacak kadar ağırlık kaybı sağlamak, ulaşılan ağırlığı korumak ve tekrar kilo alımını engellemek hedeflenir. Bu hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için eğer varsa kişinin diğer sağlık sorunları da dikkate alınmalı ve bunlar da tedavi edilmelidir. Başka bir deyişle tedavide yalnızca kişinin BKİ değeri değil, eştanı ve komplikasyonların ağırlık derecesi de önemlidir.

Tedavinin iki adımı olan diyet ve egzersizin yanı sıra doktorun uygun görmesi halinde ilaç da kullanılabilir. Bununla birlikte kilo kontrolü için en önemli unsurlardan biri motivasyondur. Dolayısıyla obezite tedavisinde ayrıca hastanın motivasyonu da dikkate alınmalıdır. Motive edilmiş ve kararlı bir bireyin tedaviden başarılı sonuçlar alma olasılığı yükselir. Hastanın tedavisi planlanırken hasta ve doktor birlikte en uygun yönteme karar verilir. Her bireyin ihtiyaçlarının ve dolayısıyla kilo verme sürecinin farklı olacağı unutulmamalıdır.

Obezite Tedavi Sürecinde Diyet ve Egzersiz

Diyet ve egzersiz, obezite tedavisinin en önemli iki adımıdır. Uygulanacak diyet sayesinde enerji alımı azaltılıp egzersiz aracılığıyla harcanan enerji miktarı yükseltilir. Egzersiz tedavisi için yağ yakımını hedefleyen aktiviteler tercih edilerek büyük kas grupları çalıştırılır. Düzenli ve sık egzersizin yanı sıra ağırlık çalışmaları ile egzersizler desteklenerek kas kitlesi de korunur. Ancak kişiye özel bir egzersiz programı oluşturulması gerekir. Bu noktada kişinin sağlık durumu ve tıbbi geçmişi, fiziksel özellikleri ile kardiyovasküler risk faktörleri incelenerek ideal bir egzersiz programı oluşturmak mümkün olur.

Kalıcı kilo verebilmek için doğru beslenme gerekir. Buna ek olarak doğru beslenme alışkanlığı edinmek için öğün atlanmamalıdır. Vitamin, mineral, karbonhidrat, protein ve yağ yeterli miktarda alınmalıdır. Tokluk hissi veren baklagiller, sebze, meyve ve tam tahıllar gibi posa kaynağı gıdalar diyete eklenmelidir.

Baklagiller, kabuklu meyve sebzeler, tahıllar gibi kompleks karbonhidratlar geç emilip geç sindirildiğinden dolayı doygunluk hissi verir. Ancak şeker, çikolata, kurabiye gibi basit karbonhidratların tüketimi sınırlandırılmalıdır. Yumurta, süt, peynir, tavuk, et, balık gibi zengin protein kaynakları da diyete dahil edilmelidir.

Protein kaynaklarında yağ miktarının az olması gerekse de diyetten yağ tamamen çıkarılmaz. Çünkü kişi çok düşük oranda yağ aldığı takdirde yağda eriyen vitaminlerin emilimi iyi bir şekilde gerçekleşmez. Bunun sonucunda da vitamin eksikliği oluşabilir. Doymuş yağdan zengin, yüksek kalorili, rafine karbonhidrat içeren yiyecekler ve şekerli içeceklerden olabildiğince uzak durulması önerilir.

Diyetle birlikte kişinin küçük tabaklar kullanması, acıktığı zaman yemesi ve doyduğunda yemeyi bırakması gibi küçük değişiklikler de kilo verme sürecinde yardımcı olur. Bu değişiklikler bireyin doğru yeme davranışları kazanmasını sağlar. Bunlara ek olarak gün içinde yeterli su alınması önemlidir. Obezite ile mücadelede kişiye özel, etkili diyet ve egzersiz programları için uzman hekimlere danışılması gerekir.

Oluşturma: 31.05.2024 02:35
Son Güncelleme: 31.05.2024 02:36
Oluşturan: Medicana Web ve Yayın Kurulu
+A A-