Botulinum toksini (botoks) enjeksiyonları, anüsteki yırtığın ya da çatlağın iyileşmesine yardımcı olabilir. Genellikle ilaç tedavisinin işe yaramaması durumunda, cerrahiden önce tercih edilen bir yöntemdir. Botoks, anal sfinkterinize enjekte edilir ve kasları geçici olarak felç eder. Ağrının azalmasına, farklı çatlak oluşumlarının engellenmesine ve çatlağın kendi kendine iyileşmesine yardımcı olur.
Anal Fissür Botoks Nedir?
Anüsün kontrol edilmesini sağlayan kaslardan biri olan iç anal sfinkter, her zaman gerilim altındadır. Bu basıncın çok yüksek olması durumunda spazmlar ve azalan kan akışı anal fissür oluşmasına neden olabilir veya mevcut anal fissürün iyileşmesini engelleyebilir.
Botulinum toksini (botoks), kas distonilerinin ve dolayısıyla anal fissürün tedavisinde kullanılabilen bir yöntemdir. Fissürün üzerinde yer aldığı kaslarda geçici felç oluşturmak için fissürün her iki tarafına belirli miktarda botoks enjekte edilir. Anal sfinkter kasları geçici olarak gevşediği için bölgeye kan akışı iyileşir. Böylece ağrı ve kas spazmları gibi semptomlar en aza indirilirken fissürün iyileşmesi sağlanır. Sfinkterin küçük bir kısmı etkilendiğinden idrar kaçırma riski azdır.
Botulin toksin A'nın faydası, felç edici etkisinin 3 ila 6 ay sürmesi ve bundan sonra kas fonksiyonlarının tamamen iyileşmesidir. Bu, çoğu durumda anal fissürün iyileşmesi için yeterli bir zamandır. Tek bir enjeksiyon, merhemlerin günde üç kez topikal uygulamalarına duyulan ihtiyaçtan daha fazla rahatlık sağlayabilir.
Tedavinin başarılı olabilmesi için birden fazla anal fissür botoks seansına ihtiyaç duyulabilir. Uygulamanın ardından anal genişleme ile gevşeme sağlandığında, etki uzun süreli olabilir. Çatlak şiddetliyse veya fissür geri dönerse, daha sonraki bir tarihte tekrar enjeksiyona ihtiyaç duyulabilir. İlk kürde kısmi yanıt alındığında, özellikle ameliyatın daha az uygun olduğu hastalar için ikinci kür düşünülebilir. Çatlakların iyileşmesine ve tekrarların önlenmesine yardımcı olmak için hastaların yüksek lifli bir beslenme rutinine dönmesi ve gerekirse müshil kullanması gerekir.
Anal Fissür Nedir?
Anal fissür, rektum girişinin etrafındaki deride ağrılı, küçük bir yırtık ya da çatlaktır. Yırtık, genellikle küçüktür ancak çok acı verici olabilir. Az miktarda parlak kırmızı kanamaya neden olabilir. Çatlağın nedeni genellikle kabızlıktır. Bu, bağırsak hareketini yaparken zorlanmayla sonuçlanır.
Anal fissür, herhangi bir tedavi gerektirmeden 1-2 hafta içinde iyileşebilir ya da daha uzun sürebilir. Çatlağın değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi için rektum muayenesi yapılması gerekir.
Anal fissür tedavisinde botoks uygulamasından önce aşağıdaki yöntemler denenir:
- Çatlaktaki tahrişi önlemek amacıyla dışkıyı yumuşak tutacak bir beslenme rutini belirlenebilir ve müshil ilaçları alınabilir.
- Kalçanın etrafındaki kasları gevşetmek ve çatlağın iyileşmesine yardımcı olmak için 6 hafta boyunca GTN veya diltiazem kremi kullanılabilir.
Botoks, komplike olmayan anal fissürün başlangıç tedavisi için uygundur. Yeterli yanıt alınamayan vakalarda cerrahi tedavi uygulanabilir.
Anal Fissür Botoks Neden Yapılır?
Botulinum toksini tip A, en az 8 haftalık topikal tedaviye rağmen iyileşmeyen kronik anal fissürlü erişkin ve çocuklarda tedavi seçeneği olarak önerilir. Botulizme neden olan zehir olan Botulinum toksini, istenen hedefe ulaşmak için gerekli olan gevşemeyi sağlamak amacıyla iç anal sfinkter kaslarının ve uygulandığı üstteki derinin gevşemesine olanak tanır. İç anal sfinkteri geçici olarak felç eder. Böylece spazm azalırken çatlak iyileşebilir.
İşlem; diğer tüm uygun cerrahi olmayan tedaviler, farmakolojik yöntemler ve beslenme rutinlerinin denenmesi ve iyileşme sağlanamaması durumunda bir seçenek haline gelir.
Aşağıdaki fissür çeşitleri için anal botoks uygulanabilir:
- Akut Anal Fissür: Kremler ve fitiller uygun şekilde kullanılmasına rağmen bazen akut anal fissürde iyileşme görülmez. Başlangıçta yırtık oluştuğunda uygulanan botoks, tam iyileşmeye yardımcı olabilir.
- Kronik Anal Fissür: Bazı hastalarda dışkılama nedeniyle sürekli yırtılan bölgede kronik yara dokusu meydana gelir. Kronik anal fissür semptomları arasında ağrı ve tekrarlayan kanama yer alır. Bölge strese girdiğinde kanama tekrar edebilir. Tedavide, botoksun yanı sıra sağlıklı bir ortam yaratmak için kronik yara dokusunun (fissürektomi) alınması da gerekebilir.
Anal Fissür Botoks Nasıl Yapılır?
Botoks gibi botulin toksin enjeksiyonları, iç sfinkter kasının bir kısmını geçici olarak felç etmek amacıyla uygulanır. Bu, iç sfinkterin düz kas sinirlerinin blokajı da dahil olmak üzere bir dizi mekanizma yoluyla gerçekleşir. Anal fissürün üzerinde yara dokusu görülmesi durumunda iyileşmeye yardımcı olmak için bu da aynı anda çıkarılır.
İşlem öncesinde, bağırsak temizliği gibi herhangi bir özel bir hazırlığa gerek yoktur. İşlem, endoanal ultrasonografi rehberliğinde gerçekleştirilir. Kullanılan uygun dozaj 100 birimdir. Toplamda 80 ünite olmak üzere internal sfinkterin her çeyreğine 20 ünite, ardından fissür hatlarına kalan 20 ünite doğrudan enjekte edilir. Bu, tam iyileşme için gereken esnekliğe bağlı olarak istenen etkiye göre değişebilir.
Bu dört enjeksiyon yapıldıktan sonra anal deliğin ön ve arka bölgelerine dış kenardan iki küçük enjeksiyon yapılır. Bunlar, gevşemeye ihtiyaç duyan maksimum sürtünmeye sahip bölgelerdir. Toplamda 6 adet lokal botoks enjeksiyonu uygulanır.
İşlem, baştan sona yaklaşık 5 dakika sürer. Cerrah, ayrıca ameliyat sonrası rahatsızlığı en aza indirmek için botoksun yanı sıra bir miktar lokal anestezik da enjekte edebilir. İşlemden sonra enjeksiyonlar nedeniyle oluşabilecek ağrının giderilmesi için gerektiğinde parasetamol gibi bazı ağrı kesiciler kullanılabilir.
Akut ya da kronik anal fissüre ve yara dokusunun büyüklüğüne bağlı olarak iyileşme süresi değişebilir. Botoks, ilk 3-5 gün içinde etkisini göstermeye başlar. Yara dokusu, sonraki haftalarda dışkılamanın baskısına dayanabilecek kadar sağlıklı ve güçlü hale gelir. Zorlanmanın önlenmesi için tedavi sonrasında dışkının yumuşak olması önemlidir. Bunun için hastalar beslenme rutinine lif ekleyebilir veya reçete edilen müshil ilaçlarını kullanmaya devam edebilir.
Botulinum enjeksiyonlarının yan etkileri arasında gaz geçişini kontrol edememe (gaz inkontinansı), enjeksiyonlardan kaynaklanan ağrı, kanama, enjeksiyon bölgesinde enfeksiyon ve fekal inkontinans sayılabilir. Çok küçük bir idrar kaçırma riski vardır ancak toksinin geçici yapısından dolayı idrar kaçırma komplikasyonu da geçicidir. Çoğu insanda herhangi bir yan etki görülmez.
Botoks anüsün etrafındaki kasları gevşettiği için gaz kontrolünün geçici olarak kaybedilmesi riski çok azdır. Botoksun etkisi geçene kadar, yaklaşık 2-3 ay, bağırsak hareketlerinin kontrolünün geçici olarak kaybedilmesi ise daha nadir görülür.
Yan etkilerin görülmemesi için aşağıdaki durumlara dikkat edilmelidir:
- Botoksta kullanılan etken maddeye karşı aşırı duyarlılık
- Enjeksiyon bölgesinde enfeksiyon