Ağız ve diş sağlığının sürdürülebilmesi düzenli ve etkili bakımla sağlanır. Ağız ve diş sağlığı kişinin genel sağlık durumunu da etkilediğinden hamilelik döneminde diş bakımı önem kazanır. Bu dönemde hormon seviyelerinin değişmesi diş eti problemlerini doğrudan etkiler. Aynı zamanda diş çürümesini de dolaylı olarak tetikleyebilir. Günlük diş bakımının aksatılmadan yapılması ve doktor kontrolleri ile oluşabilecek diş problemlerinin önüne geçilebilir. Ancak bazı durumlarda hamilelik döneminde de birtakım diş tedavileri gerekebilir.
Hamilelikte Hangi Diş Sorunları Görülebilir?
Gebelik döneminde diş hastalıkları görülmesi oldukça yaygındır. Özellikle periodontal hastalıklar olarak bilinen diş etleri ile dişleri destekleyen tüm dokuların etkilendiği iltihaplı hastalıklar, hamilelikle ilişkili olarak ortaya çıkabilir. Hamileliğin periodontal sağlığı olumsuz etkilediği yapılan araştırmalarla tespit edilmiştir. Diş ve diş etleriyle ilgili sorun yaşayan bir anne adayı ağız bakımına gerekli özeni göstermezse hamilelik sürecinde hormonal değişikliklerin de etkisiyle diş eti sorunları artabilir.
Hamilelik döneminde yaygın bir şekilde görülen diş hastalıkları şunlardır:
- Gingivitis: Hamilelik döneminde anne adayının bağışıklık sistemi vücudu korumak amacıyla inflamatuar reaksiyonlar gösterebilir. Bu inflamatuar reaksiyonlar diş üzerinde plak oluşumunun artmasına neden olur. Hamilelik süresince anne adaylarının diş etleri şişerek kolayca kanayabilir. Gingivitis olarak adlandırılan bu diş hastalığı 2. ayda başlayarak özellikle 3. trimester denilen son 3 aylık dönemde artabilir. Bununla birlikte gebelikten önce gingivitis yaşayan kişilerde gebelik döneminde bu sorun artış gösterebilir.
- Benign Oral Diş Eti Lezyonları: Hamilelik döneminde diş etinde iyi huylu lezyonlar da görülebilir. Bunun nedeni de gingivitis’te olduğu gibi bağışıklık sisteminin patojenlere karşı verdiği inflamatuar reaksiyonlardır. Genellikle gebelikten sonra gerileyen bir sorundur.
- Diş Erozyonları: Hamilelik döneminde gingivitis’in yanı sıra gebelik epulisi olarak adlandırılan ve diş etinin bir bölgesinde çıkan kırmızı şişlik, periodontal sorunlar nedeniyle dişlerin sallanması, ağız içinin daha asidik hale gelmesi nedenleriyle diş yüzeylerinde erozyonlar görülebilir. Sabah bulantıları ve kusmalar ve gastrik reflü dişlerin aside maruziyetini artırdığından diş minelerinde erozyon oluşabilir.
- Diş Sallanması: Gebelik sürecinde dişi destekleyen bağlar ve kemikler geçici olarak yumuşar. Bunun sonucunda dişin desteği azaldığından sallanmaya başlayabilir. Eğer diğer diş hastalıkları ile birlikte görülürse diş kaybı oluşabilir.
- Diş Çürüğü: Hamilelik nedeniyle ağız içindeki asit artışına bağlı olarak dişler de çürüyebilir. Ek olarak şekerli yiyeceklerin daha çok tüketilmesi, sağlıksız beslenme ve ağız bakımına gereken hassasiyetin gösterilmemesi de bu durumu tetikler.
- Periodontitis: Hamilelik döneminde ortaya çıkan gingivitis tedavi edilmezse periodontitis oluşur. Diş yüzeyindeki plaklar bir süre sonra dişe iyice yapışarak bakteriyel toksin salgılar. Bunun sonucunda diş eti çekilmesi ve diş etlerinde cepler oluşmaya başlar. Dolayısıyla dişler sallanabilir ve bakteriyemi adı verilen kan dolaşımında bakteri bulunması gibi sağlık sorunları görülebilir.
Hamilelikte görülen diş çürüğü ve diş eti hastalıkları gibi sorunlar enfeksiyonlara neden olabilir. Diğer bir deyişle hamilelikte görülen diş hastalıkları, hastanın yalnızca ağız ve diş sağlığı değil, genel sağlığı ve hatta bebeğin sağlığı üzerinde de risk oluşturur. Bunların yanı sıra yapılan araştırmalara göre periodontal hastalıkların düşük yapma riskini artırdığı görülmüştür.
Hamileyken Diş Tedavisi Yapılır mı?
Hamileyken diş tedavisi yaptırmak güvenlidir. Anne adayı, diş hekimine hamile olduğu bilgisini vererek güvenli bir şekilde muayene ya da tedavi olabilir. Eğer şiddetli ağrının da görüldüğü acil bir durum varsa hamileliğin hangi döneminde olduğu fark etmeksizin tedavi uygulanabilir.
Günlük ve düzenli ağız bakımına rağmen profesyonel bir temizlik gerekebilir. Hamile olmak profesyonel diş temizliği için bir engel değildir. Bebeğin sağlıklı bir şekilde doğması için bu dönemde ağız ve diş temizliği önem taşır. Eğer iyileşmeyen bir diş eti sorunu söz konusuysa diş tedavisi gerekebilir. Böyle bir durumda ilaç tedavisi uygulanabilir ya da etkilenen doku alınabilir. Müdahale öncesinde lokal anestezi yapılmasında da sakınca yoktur.
Hamilelikte diş tedavisi trimester’lere göre incelenir. Acil olmayan işlemler hamilelik süresince uygulanabilse de ertelenebilecek olanlar doğum sonrasında yapılır. Birinci trimester hamileliğin en hassas dönemi olduğundan bu dönemde acil durumlar haricinde bir diş tedavisi uygulanmaz. Çünkü gereksiz bir müdahale düşüğe yol açabilir. İlk 3 aylık dönemde ağrının eşlik ettiği ve müdahale edilmemesi durumunda hem anneye hem de bebeğe zarar verebilecek diş hastalıkları için bir diş hekimine başvurulması gerekir.
İkinci trimester diş tedavileri açısından en uygun dönemdir. Doğum sonrasına ertelenmesi uygun olmayan diş çekimi, kanal tedavisi ve dolgu gibi tedaviler bu dönemde yapılabilir. Ayrıca diş taşı temizliği için de bu dönem uygundur. Üçüncü trimesterde ise bebek oldukça büyümüş ve doğum yaklaşmış olacağından acil tedaviler dışında bir müdahale yapılmaz. Aynı zamanda son üç aylık dönemde anne adayı tedavi için durulması gereken pozisyonu alamayabilir veya uzun süre oturmaktan rahatsız olabilir. Bu nedenle üçüncü trimesterde oluşabilecek diş sorunları için çoğunlukla doğum sonrası müdahale uygun görülür.
Hamilelikte Hangi Diş Tedavileri Yapılmaz?
Zorunlu durumlarda diş tedavileri yapılsa da her tedavi hamilelik döneminde yapılmaz. Diş beyazlatma uygulaması hamilelik döneminde tavsiye edilmeyen bir tedavidir. Diş beyazlatmanın anne adayları için riskli olduğuna dair bir bilgi bulunmamakla birlikte güvenli olduğu hakkında da bir kanıt yoktur. Dolayısıyla bu işlemin hamilelik döneminde uygulanması tavsiye edilmez. Aynı şekilde diğer kozmetik tedaviler de doğum sonrasına ertelenmelidir.
Hamilelikte Ağız ve Diş Bakımında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Hem anne ve bebeğin sağlığını hem de bebeğin gelecekteki diş sağlığını etkilediğinden dolayı anne adayları hamilelik boyunca ağız ve diş bakımını aksatmamalıdır. Anne adayları, günlük ağız ve diş bakımına devam etmelidir. Günde en az iki kere dişler fırçalanmalı ve diş araları da diş ipi ile temizlenmelidir. Her yemekten sonra ağız içindeki asiditeyi dengelemek amacıyla ılık tuzlu su ile gargara yapılabilir. Bu karışım diş etlerini rahatlatırken aynı zamanda diş eti hassasiyetini de azaltır. Diş eti hassasiyetinden dolayı diş eti kanaması görülse dahi diş bakımı aksatılmamalıdır. Ağız sağlığının iyileştirilmesi için kişisel ağız ve diş bakımıyla birlikte rutin diş hekimi kontrolleri de gereklidir.
Buna ek olarak hamilelik boyunca anne adayı dengeli ve sağlıklı beslenmelidir. Özellikle dişlere zarar veren şekerli yiyecekler ve asitli içeceklerden kaçınmak gerekir. Kalsiyum, fosfor ve vitamin bakımından zengin ve dengeli bir beslenme düzeni oluşturulmalıdır. Bebeğin sağlıklı diş gelişimi için profesyonel beslenme danışmanlığı da alınabilir.
Hamileyken Diş Tedavisi Nasıl Yapılır? Hakkında Sık Sorulan Sorular
Hamilelikte gingivitis, diş eti lezyonları, diş sallanması ve çürükleri, diş eti çekilmesi görülebilir.