Göbek fıtığı, bağırsakların bir bölümünün karın kasları arasındaki bir boşluktan dışarıya taşması ve göbek deliğinin çevresinde bir şişkinlik meydana getirmesi durumunda oluşan rahatsızlığa verilen isimdir. Yetişkinlerde ve çocuklarda sık karşılaşılan bir durum olan göbek fıtığı, çoğunlukla zararsızdır ve herhangi ciddi bir komplikasyona yol açmaz.
Bebeklerde, özellikle bebek çok ağladığında göbek deliği dışarıya doğru çıkar. Bebeklerdeki göbek fıtığının en bilinen belirtisi budur. Bu fıtıklar, bebek büyüdükçe genellikle ilk 2 sene içinde kendiliğinden iyileşir ve bir komplikasyon gelişmedikçe ameliyat gerektirmez. Yetişkinlerde gelişen fıtıklarda ise cerrahi müdahale gerekebilir.
Göbek Fıtığı Nedir?
Fıtık; bir dokunun bir yırtık, delik ya da boşluktan diğer bir dokunun içine doğru kaçması anlamına gelir. Vücudun çeşitli yerlerinde olabilir. Göbek fıtığı da bağırsakların, karın kasları arasındaki boşluktan dışarıya kaçması anlamına gelir. Yetişkinlerde ve çocuklarda görülebilir. Yetişkin dönemde görülmesinin sebepleri arasında obezite, birden fazla doğum yapılmış olması, karın bölgesindeki bazı rahatsızlıklar, uzun süre diyaliz kullanımı, ağır kaldırma, öksürük atakları sayılabilir. Bebeklerde ise prematüre ve düşük kiloda doğan bebekler risk altındadır.
Göbek Fıtığının Sebepleri Nelerdir?
Göbek fıtığının sebepleri yetişkinlerde ve çocuklarda farklılık gösterir. Çocuklarda göbek fıtığına genellikle doğum sonrası karın kaslarının tam kapanmaması gibi durumlar sebep olurken, yetişkinlerde çeşitli hastalıklar da duruma sebebiyet verebilir.
Yetişkinlerde Göbek Fıtığı
Yetişkinlerde göbek fıtığı, abdominal bölgede yüksek basınç yaratan durumlar sonucu oluşur. Bunların başında; gebelik (özellikle birden fazla doğum yapmış olma), karın boşluğunda sıvı birikmesi, karın bölgesinde daha önceden geçirilmiş ameliyatlar, böbrek yetmezliğinin tedavisinde diyaliz kullanılması, ağır kaldırma sonucu karın bölgesinde oluşan yüksek basınç ve uzun süren öksürük gelmektedir. Bunlarla beraber; prostat sebebiyle idrara çıkarken zorlanmak, kabızlık ve obezite de yetişkinlerde göbek fıtığı oluşumunu tetikleyebilen faktörlerdendir. Bebeklerde olduğu gibi yetişkinlerde de göbek fıtığı kendi başına tehlike arz eden bir durum değildir ve tedavisi mümkündür.
Çocuklarda Göbek Fıtığı
Doğum esnasında, göbek kordonu bebeğin karın kaslarının arasındaki boşluktan geçerek anneye bağlanır. Normal halde doğum sonrası bu boşluk kendiliğinden kapanır. Eğer karın kasları arasındaki bu boşluk kendiliğinden kapanmazsa, doğumda ya da sonrasında göbek fıtığı meydana gelebilir. Prematüre ya da düşük kiloda doğan bebekler özellikle risk altındadır.
Göbek Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Yetişkinlerde göbek fıtığında göbek deliğinin yan tarafında yumuşak bir şişlik ya da bir çıkıntı görülür. Bebeklerde ise fıtık görünümü çoğunlukla bebek ağladığında ya da öksürdüğünde göbek deliğinde belirgin hale gelir. Fıtık genellikle bebeklerde herhangi ağrı, acı ya da rahatsızlık yaratmaz. Ancak bazı durumlarda bebeklerdeki göbek fıtığı, dışarı çıkan bağırsağın sıkışmasına sebep olabilir. Bu durumda oluşacak şişlik veya çıkıntı kırmızı renk alır; ağrı oluşabilir ve bölgedeki dokular zarar görebilir. Bu durum acil müdahale gerektirebilir. Yetişkinlerde ise fıtık, karın bölgesinde rahatsızlık oluşturabilir.
Göbek Fıtığının Tedavisi Nedir?
Fıtık tanısı elle muayene ve görüntüleme cihazları ile konur. Bebeklerde, doktorlar fiziksel muayene ile fıtığı rahatlıkla tespit eder. Yetişkinlerde ise fıtığın tam olarak nereden kaynaklandığı ve herhangi bir komplikasyona neden olup olmadığının anlaşılabilmesi için bilgisayarlı tomografi gerekebilir.
Çocuklarda Göbek Fıtığı Tedavisi
Göbek fıtığının tedavisi yetişkinlerde ve çocuklarda farklılık gösterir. Bebeklikte gelişen göbek fıtığında, çoğunlukla çocuk beş yaşına gelmeden göbek fıtığı tamamen iyileşir. Hatta doktor, kontrollü bir şekilde, fıtıklaşan bölgeyi içeri itmek suretiyle yerine yerleşmesini sağlayabilir. Ancak bu işlem sadece bir uzman tarafından yapılmalıdır.
Eğer fıtıklaşan doku karın boşluğunun dışında sıkışır ve tekrar içeri itilemezse, bu durum sıkışan dokuda kan dolaşımı problemlerine ve dokunun hasar görmesine neden olabilir. Dokunun hasar görmesi karın bölgesinde ağrıya da sebebiyet verir. Daha ileri seviyede; sıkışan dokuya kan iletiminin tamamen durması halinde doku ölür ve karın bölgesinin tamamına yayılabilecek enfeksiyonlar gelişebilir. Çocuklarda cerrahi müdahaleye ancak bu gibi bir komplikasyon gelişmesi ya da fıtığın çapının 1 cm’den büyük olması; çocukta beş yaşına kadar herhangi bir iyileşme gözlenmemesi ve fıtığın ağrıya neden olması gibi durumlarda başvurulur. Çocuklarda dikişe gerek duymadan iyileşme sağlanır.
Yetişkinlerde Göbek Fıtığı Tedavisi
Yetişkinlerdeki göbek fıtığında, komplikasyon riski çocuklara göre daha yüksek olduğundan tedavide çoğunlukla cerrahi müdahale önerilir. Fıtığın sıkışması, fıtık olan dokuya kan iletiminin yavaşlaması ya da tamamen durması engellenmesi gereken durumlardır. Böyle bir durumun gelişmemesi ve hayati tehlike arz eden bir enfeksiyonla karşılaşılmaması için fıtık cerrahi müdahale ile yerine itilir.
Operasyon esnasında göbek deliğinin yakınına bir kesi atılır ve fıtıklaşan doku karın boşluğuna geri itilir. İnce bir kesi yoluyla yapılan bu gibi operasyonlar, kapalı olarak (laparoskopik) uygulanır. Göbek fıtığı operasyonu çoğu durumda genel anestezi altında yapılır; ortalama yarım saat kadar sürer. Karın duvarındaki delik dikilir ve kapatılır. Şayet bağırsak dokusunun dışarıya kaçmasına neden olan delik ya da aralık büyükse, özel bir ağ sistemi (mesh) kullanılarak bu boşluk örülür. Operasyondan sonra ise korse kullanması önerilir.
Göbek fıtığı ameliyatı oldukça basittir ve hem bebeklerde hem de yetişkinlerde hızlıca iyileşme görülür. Hasta kısa süre içinde normal hayatına geri dönebilir. Ancak nadiren de olsa, tüm cerrahi müdahalelerde olduğu gibi, bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunların başında dikişin bulunduğu yerde enfeksiyon oluşması gelir. Dikiş herhangi bir sebepten dolayı enfekte olabilir; ağrılı şişkinlik, kızarıklık, kırmızı ya da sarı iltihaplı akıntı söz konusu olabilir.
Diğer bir operasyon sonrası komplikasyon ise dikişlerin olduğu bölgede kanama meydana gelmesidir. Bazı durumlarda dikişler açılabilir ve fıtık tekrarlayabilir. Bazı hastalar ise operasyon sonrası göbek deliğinin eskisinden farklı göründüğünü belirtmişlerdir. Ancak bu komplikasyonlar oldukça nadir görülen durumlardır.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
Hastalar bu operasyon sonrası genellikle aynı gün taburcu edilebilir. Çocuklarda çoğunlukla dikişsiz müdahale yapıldığından, iyileşme süresi yetişkinlere göre daha kısadır. Yine de çocukların okula 1-2 hafta ara vermesi ve evde dinlenmesi istenir.
Yetişkinlerde fıtığın yeri, kişinin hastalık öyküsü, yaşı ve fiziksel durumuna bağlı olarak iyileşme süresi farklılık gösterebilir. Yoğun fiziksel aktiviteden kaçınılması ve işe ya da okula birkaç hafta ara verilmesi önerilir. Bu süre içerisinde herhangi bir komplikasyon gelişmezse, yetişkinlerde de bir ay içerisinde tam iyileşme sağlanır. Fıtığı oluşturan koşullarda değişme olmazsa nadiren de olsa fıtık tekrarlayabilir.
Göbek Fıtığı Nedir & Tedavisi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Göbek fıtığı bağırsakların, karın kasları arasındaki boşluktan dışarıya kaçması anlamına gelir.