Boş gebeliği anlatmadan önce normal bir gebeliğin erken evrelerinin nasıl geliştiğinden biraz bahsetmek gerekir. Normal ve sağlıklı bir döllenme sonucunda oluşan yumurta hemen bölünmeye başlar ve belirli bir süre sonrasında rahim duvarına yerleşir. Döllenmenin oluşmasıyla birlikte hamilelik hormonları da salgılanmaya başlar ve gebelik hormonu kanda pozitif olarak saptanır. Çok erken dönemlerde kanda gebelik testi pozitif olarak saptanmasına rağmen, ultrasonda gebelik kesesi görülmeyebilir. Kanda gebelik hormonu (Beta-hCG) belirli bir seviyenin üzerine çıktıktan sonra ultrasonda gebelik kesesi görünür hale gelir. Bu aşamadan sonra takiplerde ultrasonografi ile gebelik kesesi ve embriyonun gelişimi takip edilir. Erken dönemde ultrasonografide sadece gebelik kesesi görülür, ilerleyen zamanlarda bu kese içinde yolk kesesi adını verdiğimiz küçük kese görünür ve daha sonra bu yolk kesesinin kenarında embriyo ve kalp atışları görünür hale gelir.
Normal olmayan bazı durumlarda embriyo gelişimi durur ve ultrasonografide gebelik kesesi görülse bile içerisinde embriyo oluşumu gözlenemez. Boş gebelik veya anembriyonik gebelik olarak adlandırılan bu durumda uzmanlarca, gebeliğin anormal bir yapıda olduğuna, kese büyüklüğü ve içerisindeki yapılar değerlendirilerek karar verilir.
Boş Gebelik Nedir?
Anembriyonik gebelik olarak da adlandırılan boş gebelik, döllenmiş yumurtanın uterusa yerleşmesine rağmen kese içinde embriyo oluşmaması durumudur. Embriyo olmasa da gebelik hormonu yani insan koryonik gonadotropini (B-hCG) üretmeye devam eder. Beta hCG, hamileliği destekleyen ve hamilelik testlerinde kan ve idrarda aranan hormondur. Bu nedenle gebelik kesesi içinde embriyo olmasa bile hamilelik testleri pozitif sonuçlanır. Kadınlarda ayrıca gebelikle ilişkili şikâyetler olan mide bulantısı, göğüslerde gerginlik ve baş dönmesi görülebilir.
Embriyonun normalde içinde geliştiği gebelik kesesi, anembriyonik gebeliklerde embriyo olmasa da büyümeye devam eder. Genellikle hamileliğin erken dönemlerinde tanısı konulur. Birinci trimester yani hamileliğin ilk 3 ayında tanısı konulan boş gebelik ilk trimester düşüklerinin yaygın nedenlerinden biridir.
Boş Gebelik Belirtileri Nelerdir?
Düşüklerin başlıca nedenleri arasında bulunan boş gebelik, hamilelikte görülen benzer semptomlar ile karakterizedir ancak bazen hiçbir belirtiye neden olmaz. Boş gebelik semptomları aşağıda listelemiştir:
- Göğüs ağrısı ve hassasiyeti
- Mide bulantısı ve kusma
- Kasık ağrısı
- Vücudun çeşitli bölgelerinde oluşan şişlikler ve ödem
- Pozitif gebelik testi
- Yorgunluk ve halsizlik
- Düzensiz regl periyotları
Gebeliğin sona ermesi ile şu belirtiler görülebilir:
- Vajinal lekelenme ve kanama
- Karın ağrısı
- Göğüs hassasiyetinin kaybolması
Bu belirtilerin dışında B-hCG hormonu normal seyrine dönene kadar gebelik testleri pozitif çıkmaya devam edebilir.
Boş Gebelik Neden Olur?
Boş gebeliğin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Yumurta döllendiği zaman gebelik kesesini ve plasentayı oluşturan hücreler çoğalmaya başlar. Ancak bazen embriyoya dönüşmesi gereken hücreler çoğalamaz. Bu da boş gebeliğe neden olur. Bu duruma kadınların gebelik öncesinde yaptıkları ya da yapmadıkları herhangi bir eylem neden olmaz.
Boş gebelik, genetik faktörler ya da düşük kalitede sperm ve yumurta nedeniyle olabilir. Özellikle tekrarlayan boş gebelikleri ve düşükleri olan kadınların eşleri ile birlikte genetik danışmanlık almaları gerekebilir.
Boş gebelik geçmişi olan kadınların çoğu daha sonra sağlıklı bir gebelik süreci geçirir. Çoğu kadın tek bir düşükten sonra sağlıklı bir bebek sahibi olabilir. Tekrarlayan düşük oranı yaklaşık %1’dir. Anembriyonik gebeliğin tedavisi yani gebeliğin sonlandırılması amacıyla kullanılan ilaçlar ya da küretaj gibi cerrahi müdahalelerin daha sonra hamile kalma olasılığını etkilemesi beklenmez.
Boş gebeliğin tipik olarak ilk ya da sonraki gebeliklerde meydana geldiği ile ilgili kanıtlanmış bir veri yoktur.
Boş Gebelik Kimlerde Görülür?
Boş gebeliğin tüm kadınlarda görülme ihtimali bulunur. Ancak ileri yaşta kadınlarda, genç yaştakilere oranla görülme ihtimali daha fazladır. Anne ya da babasında genetik sorunlar olan veya anomalili çocuk doğurma öyküsü bulunan kadınlarda da boş gebelik daha yaygın şekilde görülür.
Boş Gebelik Tanısı Nasıl Konur?
Anembriyonik gebelik sırasında bazı kadınlar hamileliğe benzer semptomlar gösterse de kesin tanı ultrasonografide gebelik kesesinin takibi ve özelliklerinin incelenmesi ile konulur. Teşhis, ilk üç aylık dönemde konur. Bunun nedeni, bu zaman dilimi içinde embriyonun görünmesi gerektiğidir. Anembriyonik gebelikte ultrasonla bakıldığında kese büyüyüp gelişmesine rağmen içinde embriyo görünmez, yalnızca boş bir kese görülür.
Hamilelik döneminde üretilen B-hCG hormonunun düzeyini kontrol etmek sadece hastanın gebe olduğunu gösterir. Boş gebelik tanısı için aralıklı ultrasonografi ile gebelik kesesi boyutları ve özellikleri takip edilmelidir.
Boş Gebelik Tedavisi Nasıl Yapılır?
Boş gebelik tedavisinde tedavi normal olmayan bu gebeliğin sonlandırılmasıdır. Gebeliğin sonlandırılmasında medikal yöntemler ya da cerrahi işlemler tercih edilebilir. Doktorlar, anembriyonik gebelikten şüphelendiğinde ultrasonografi takibi için birkaç hafta bekleyebilir. Bu bekleme süresinde gebelik kesesi ve gebelik ürünleri kendiliğinden rahim dışına atılarak düşükle sonuçlanabilir. Bu sırada karın bölgesinde kramp ve ağrı, kanama oluşabilir. Ancak düşüğün başlaması için bazı durumlarda günler ya da haftalar geçmesi gerekebilir.
Düşüğün doğal bir şekilde başlamaması durumunda rahmin temizlenmesi amacıyla ilaçla düşük yaptırmak veya cerrahi müdahale yani küretaj işlemi uygulanabilir.
Rahmin boşaltılması için tercih edilen yöntemlerden biri de cerrahidir. Dilatasyon ve kürtaj (D&C) adı verilen bir cerrahi prosedür ile serviks yani rahim ağzı genişletilerek ve açılarak rahim içindeki gebelik ürünleri çıkarılabilir. Bu işlem sedasyon ve genel anestezi altında yapılır. Operasyon sırasında nadiren komplikasyon görülür. Olası komplikasyonlar arasında fazla kanama ve rahimde yırtılma oluşması bulunur.
Takip randevusu, genellikle düşüğün ardından 4-6 hafta sonrası için planlanır. Muayene sırasında rahmin boş olduğunun kesinleşmesi için tekrar ultrason kullanılabilir. Ayrıca herhangi bir komplikasyon gelişip gelişmediği de kontrol edilir.
Düşük ya da D&C sonrası iyileşme süresi 1-2 haftadan bir aya kadar çıkabilir. Kramplar, genellikle bir hafta kadar sürerken kanama birkaç hafta boyunca görülebilir. Ancak kanama tamamen durmadan önce zaman içinde hafifler. Çoğu kadın, boş gebeliğin ardından 4-6 hafta içinde adet görür.
Boş Gebelik Nedir? Hakkında Sık Sorulan Sorular
Anembriyonik gebelik olarak da adlandırılan boş gebelik, döllenmiş yumurtanın uterusa yerleşmesine rağmen kese içinde embriyo oluşmaması durumudur.
Göğüs ağrısı ve hassasiyeti, mide bulantısı ve kusma, kasık ağrısı, vücudun çeşitli bölgelerinde oluşan şişlikler ve ödem, pozitif gebelik testi, yorgunluk ve halsizlik, düzensiz regl periyotları görülebilir.