İş Yeri Hekimliği Nedir?

İş Yeri Hekimliği Nedir?



Çalışanların sağlığının korunması, geliştirilmesi ve olası mesleki hastalıkların meydana gelmesi durumunda tanı ve tedavi hizmetlerinin hızlı bir şekilde sunulabilmesi için iş yerinde sağlık hizmetlerinin sağlanması gündeme gelmiştir. İş yerinde sağlık hizmetlerini sunan sağlık profesyoneline iş yeri hekimi denir.

İş Yeri Hekimliği Nedir?

İş yeri hekimi, iş yerinde çeşitli alanlarda çalışan kişilerin sağlık durumlarını periyodik olarak kontrol etmekle, hipertansiyon gibi önemli ve yaygın rahatsızlıklarla ve silikozis gibi mesleki hastalıklar açısından koruyucu hekimlik uygulamalarında bulunmak, iş ortamının daha sağlıklı ve güvenli hale getirilmesine yardımcı olmak gibi iş sağlığı ve güvenliği alanında çalışmalar yapmakla görevli sağlık profesyonellerine verilen unvandır. İş yeri hekimleri çoğunlukla koruyucu hekimlik görevinde bulunmakla birlikte, iş yerinde ve iş ile ilgili ortamlarda tanı ve tedavi hizmetini de yerine getiren sağlık çalışanlarıdır.

Ülkemizde ve dünyada çalışanların sağlığının korunması, geliştirilmesi ve sağlık sorunları görülmesi halinde tedavi hizmetlerinden yararlandırılması yasalarla korunmuş bir ödev ve sorumluluktur. Bu ödev ve sorumluluk başta işverene ait olmakla birlikte, iş yerinin daha sağlıklı ve güvenli hale getirilmesi için çalışan iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının ve iş yeri hekimlerinin de görev alına girer. Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri genel olarak işveren, işçi ve iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin ortak çalışmalarıyla yerine getirilir.

İş Yeri Hekimi Ne İş Yapar?

İş yeri hekimleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kapsamında yasalarla sınırları belirlenmiş belirli görev, sorumluluk ve yetki alanına sahiptir. İş yeri hekimlerinin işveren ve işçilerle birlikte yürüttüğü uygulamalar arasında;

  • Çalışanların işe giriş başvurusu sırasında başvurdukları işe sağlık durumları, kişisel özellikleri gibi parametreler bakımından uygun olup olmadıklarını denetlemek, bu amaçla işe giriş muayenelerini yapmak,
  • Silikozis, asbestozis, pnömokonyoz, mezotelyoma gibi meslek hastalıkları ya da iş kazası gibi çeşitli nedenlerle işten belirli bir süre uzak kalmış çalışanların işe dönüş muayenelerini yaparak işe uygunluklarını denetlemek,
  • Çalışanların periyodik olarak sağlık kontrollerini yapmak,
  • Tespit edilen sağlık sorunlarının tanı ve tedavi hizmetleriyle birlikte yeri geldiğinde uygun sağlık hizmet sunucularına sevklerini yapmak,
  • İş sağlığı ve güvenliği uzmanı ile çalışarak iş kazası, meslek hastalığı veya işle ilgili sağlık sorunlarının gelişmesi açısından risk oluşturan alan, ekipman veya faktörlerin sağlıklı ve güvenli hale getirilmesine yönelik alınacak tedbirlerin işveren tarafından alınmasını sağlamak ve denetimini yapmak,
  • İş yerinde çalışan kişiler arasında yaşlı, genç, çocuk, gebe, engelli gibi özel takip gerektiren özelliklere sahip çalışanları tespit etmek ve takiplerini yapmak
  • İş kazası gibi acil müdahale gerektiren hallerde ilk müdahaleyi yaparak ileri tanı ve tedavi hizmetlerinin uygulanması için süreci yönetmek, gerekli sağlık hizmet sunucularına sevkini gerçekleştirmek,
  • Çalışanlara ve işverene iş sağlığı ve güvenliği kapsamında sağlık ve güvenlikle ilgili konularda eğitim vermek, eğitim programlarını hazırlamak,
  • İşveren ve iş sağlığı ve güvenliği uzmanıyla risk değerlendirmesi, yıllık planlama, yıllık değerlendirme raporlarının hazırlanması çalışmalarına katılmak, iş sağlığı ve güvenliği kurullarında yer alarak bu alanda yapılan çalışmalarda yer almak,
  • İş yerinin temizlik ve hijyeninin maksimum düzeyde tutulmasına yönelik denetimleri yapmak, çalışanlara ve işverene hijyen yönünde eğitim ve tavsiyeler vermek, hijyen kurallarına uyulup uyulmadığını kontrol etmek yer alır.


İş yeri hekimleri görevli oldukları iş yerinin meşgul olduğu esas işin tehlike düzeyine göre farklı sorumluluk düzeylerine ve çalışma saatlerine bağlı olarak görevlerini yerine getirir. Buna göre, iş yerleri az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olmak üzere üç farklı tehlike düzeyine göre sınıflandırılır. Az tehlikeli iş yerlerinde her 2000 çalışan için, tehlikeli iş yerlerinde her 1000 çalışan için, çok tehlikeli iş yerlerinde ise her 750 çalışan için bir iş yeri hekiminin çalışması zorunluluğu bulunur. Her çalışan için en az ayda bir kere iş yeri hekimleri zaman ayırmalıdır. Bu süre az tehlikeli iş yerlerinde 5 dakika, tehlikeli iş yerlerinde 10 dakika, çok tehlikeli iş yerlerinde ise 15 dakikadır.

Bu gibi, yasalar tarafından belirtilen kurallara göre iş yeri hekimleri iş yerleriyle yaptıkları iş sözleşmeleri kapsamında hizmet alımı çerçevesinde çalışabileceği gibi, iş yerinde kalıcı çalışan olarak da iş sağlığı ve güvenliği biriminde çalışabilir. Yine iş yeri hekimleri ortak sağlık ve güvenlik birimleri (OSGB) olarak bilinen iş sağlığı ve güvenliği hizmeti veren kurumlarda çalışabilir; bu sayede birden fazla iş yerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetinde bulunabilir.

İş Yeri Hekimi Nasıl Olunur?

İş yeri hekimliği yeterliliğine sahip olabilmek için öncelikli olarak 6 yıllık tıp fakültesinden mezun olmak gereklidir. Tıp doktorluğuna dair yeterliliği gösteren tıp fakültesi diplomasına sahip hekimler Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş iş yeri hekimliği eğitimi veren eğitim kurumlarına başvurmak zorundadır. Adaylar, kapsamı kanun tarafından belirlenen bu kurumlarda yasaya uygun şekilde iş yeri hekimliği eğitimi aldıktan sonra iş yeri hekimliği sınavına başvurmaya hak kazanır.

Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından her yıl iki kez iş sağlığı ve güvenliği (İSG) sınavı düzenlenir. İş yeri hekimliği eğitimini tamamlayan adayların İSG sınavında başarılı olmaları beklenir. Başarılı olan adayların iş yeri hekimliği yapabileceklerine dair sertifikaları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından düzenlenir ve hekimlere takdim edilir. Sertifika almaya hak kazanan hekimler sisteme kayıtlı şekilde iş yeri hekimi olarak çalışabilir.

İSG sınavı 50 sorudan oluşur ve adayların 50 sorudan en az 35 tanesini doğru cevaplamaları gerekir. 35 doğru cevap veren adayların sınavı başarı ile geçtiği kabul edilir. İSG sınavı Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Malatya, Samsun, Sivas, Trabzon ve Van olmak üzere 17 şehirde gerçekleştirilir.

Bu şartların dışında hekim olarak iş sağlığı ve güvenliği alanında doktora yapmış olanlar, iş güvenliği kapsamında iş teftişi görevinde asistanlık dönemi de dahil olmak üzere 8 yıl görev yapmış olanlar, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü elemanı olarak en az 8 yıl iş sağlığı ve güvenliği alanında çalışanlar ve uzman hekimlik branşı olarak iş ve meslek hastalıkları alanında ihtisas yapmış olanlar sınava girmeden iş yeri hekimi olarak çalışabilir.

İş Yeri Hekimliği Nedir? Hakkında Sık Sorulan Sorular

Çalışanların sağlığının korunması, geliştirilmesi ve olası mesleki hastalıkların meydana gelmesi durumunda tanı ve tedavi hizmetlerinin hızlı bir şekilde sunulabilmesi için iş yerinde verilen sağlık hizmetidir.

Tıp diplomasına sahip hekimler Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş iş yeri hekimliği eğitimini, yasaya uygun şekilde aldıktan sonra iş yeri hekimliği sınavına başvurmaya hak kazanır. ÖSYM tarafından her yıl iki kez iş sağlığı ve güvenliği (İSG) sınavı düzenlenir.

Oluşturma: 18.04.2022 01:31
Son Güncelleme: 23.08.2023 11:05
Oluşturan: Medicana Web ve Yayın Kurulu
+A A-