Nörojenik Mesane

Nörojenik Mesane



Vücudumuzda kaslar yardımıyla işlevlerini yerine getiren organların düzgün çalışabilmesi, sinir sisteminin sağlam olması ve fonksiyonlarında herhangi bir aksama olmamasına bağlıdır. Bu doğrultuda, çeşitli nörolojik hastalıklar farklı sistemleri ilgilendiren farklı organlarda fonksiyona kaybına sebep olarak bazı rahatsızlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir. Bu rahatsızlıklardan biri de nörojenik mesane adı verilen durumdur.

Nörojenik Mesane Nedir?

Nörojenik mesane; çeşitli seviyelerde gerçekleşen sinir yaralanmaları veya hastalıklarına bağlı olarak mesane kaslarının düzgün çalışamaması sonucu çeşitli belirtilerle kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Sinir sistemindeki bozukluğa bağlı olarak mesanenin çeperini saran kaslar sürekli kasılarak veya gevşeyerek idrara çıkma konusunda ciddi problemlere sebep olabilir.

Nörojenik mesane, ortaya çıkma şekli ve kaslarda görülen değişikliğe bağlı olarak farklı türlere ayrılır. Bu türler, şu şekilde özetlenebilir:

•Atonik mesane: Mesane kaslarının kasılamaması durumunda atonik mesane görülür. Aynı zamanda, mesanenin alt kısmında yer alan ve idrarın tutulmasını sağlayan sfinkter bölgesinin gerçekleştirdiği gevşeme hareketi de sekteye uğrar. Bu durumda, mesane, bu bölgede idrar depolanması sonucu giderek genişler ve sfinkter adı verilen bölgenin idrarı tutamaması sonucu damlama şeklinde idrar kaçırma görülür.

•Hipertonik mesane: Mesane kaslarının normalden fazla kasılması sonucu gelişen bir durumdur. Omurilik aracılığıyla aktarılan ve mesane kaslarının düzgün bir şekilde kasılmasını sağlayan sinyallerin baskılanması sonucu ortaya çıkar. Bunun sonucunda, kişi farkında olmadan az miktarda da olsa idrar kaçırabilir.

Mesanede görülen sorunun oluştuğu bölgeye göre de nörojenik mesane farklı kategorilere ayrılır. Bu kategoriler şu şekildedir:

•İntrakranial nörojenik mesane: Başta görülen rahatsızlıklara bağlı olarak beynin etkilenmesi sonucu nörojenik mesane oluşumunu ifade eder.

•Suprasakral nörojenik mesane: Mesane kaslarını uyaran sinirlerin temel çıkış yeri olan sakrum (kuyruk sokumu kemiği) bölgesinin üst kısmında bir hasar görülmesi sonucu gelişen nörojenik mesaneyi tanımlar.

•İnfrasakral nörojenik mesane: Sakrum bölgesinden sonra devam eden sinir hücrelerinin zedelenmesine bağlı durumları ifade eder.

Nörojenik Mesane Nedenleri Nelerdir?

Nörojenik mesane; sinir sistemi elemanlarının bu bölgede görülen çeşitli düzeylerdeki farklı sağlık sorunlarına bağlı olarak hasar alması sonucu ortaya çıkabilir. Buna bağlı olarak, hasarın geliştiği bölgeye göre intrakranial, suprasakral veya infrasakral nörojenik mesane olarak farklı kategorilere ayrılabileceği gibi, her türde görülen belirtiler de farklılık gösterir.

Genel anlamda, her bir kategori için nörojenik mesane nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

•Aşağıdaki nedenler, beyinde hasara yol açarak intrakranial nörojenik mesaneye neden olabilir:

Serebrovasküler hastalıklar

Alzheimer hastalığı gibi demans ile birlikte seyreden nörolojik hastalıklar

Parkinson hastalığı

Beyin tümörleri

Serebral palsi

Multipl skleroz sonucu beyin dokusunun hasar alması

Kafa travması

Ensefalit veya menenjit gibi enfeksiyon hastalıkları

Normal basınçlı hidrosefali

•Aşağıdaki nedenlere bağlı olarak sakrum üstündeki sinir dokularının hasar görmesi sonucu suprasakral nörojenik mesane görülebilir:

Omurilik yaralanmaları

Myelomeningosel gibi nöral tüp defektleri

Spinal kord tümörleri

Omurilikte görülen vasküler hastalıklar

Servikal spondiloz

Transvers myelit gibi enfeksiyon hastalıkları

•Aşağıdaki nedenlere bağlı olarak da sakrum sonrasında devam eden sinir hücrelerinin yaralanmasına bağlı olarak infrasakral nörojenik mesane ortaya çıkabilir:

Omurilik diski hastalıkları

Diyabet

B12 vitamini eksikliği

Herpes zoster enfeksiyonu

Guillain-Barré sendromu

Sarkoidoz

Sakral agenezi

Çeşitli kanserlerde tümörlerin bası yapması (kolorektal, serviks vs.)

Radyoterapi

Ameliyat sırasında gelişen sinir yaralanmaları

Nörojenik Mesane Belirtileri Nelerdir?

Nörojenik mesane; çok farklı sağlık sorunlarına bağlı olarak ortaya çıkabilecek bir rahatsızlık olduğundan ve aynı zamanda farklı düzeydeki sinir yaralanmaları sonucu görülebildiğinden, ortaya çıkış şekli ve yerine göre farklı belirtilere neden olur. Altta yatan problemin geliştiği bölgeye bağlı olarak görülen belirtiler şu şekilde özetlenebilir:

•İntrakranial nörojenik mesanenin görüldüğü durumlarda şu belirtiler ortaya çıkabilir:

Pollaküri: Az miktarda, sık idrar yapma olarak tanımlanan pollaküri görülebilir.

Sıkışma tipi idrar kaçırma: Kişi, aniden idrar yapma ihtiyacı hissederek tuvalete gitmek isteyebilir veya bu esnada idrar kaçırabilir.

Mesanede düşük tipte kasılmalar: Mesanede düzensiz ve düşük kuvvetteki kasılmalara bağlı olarak idrar akımı değişkenlik gösterebilir.

İntrakranial patolojiye bağlı nörolojik semptomlar: Altta yatan hastalığa bağlı olarak vücudun çeşitli bölgelerinde his ve güç kaybı, hafıza kaybı, konuşma güçlüğü ve denge kaybı gibi nörolojik belirtiler ortaya çıkabilir.

•Suprasakral nörojenik mesanede ise şu belirtiler görülebilir:

İdrar kaçırma veya sıkışma hissi olmadan idrara çıkma: Mesaneye ulaşan sinir hücrelerine herhangi bir sinyal gidemediğinden, hastalar mesanenin dolduğunu hissedemeyebilir. Buna bağlı olarak, idrar miktarı arttıkça mesanede refleks olarak idrara çıkma görülebilir.

Otonomik disrefleksi bulguları: Hastanın otonom sinir sisteminde görülen hasara bağlı olarak, idrar yaparken yüzde kızarma, terleme, tansiyon yükselmesi gibi bulgular ortaya çıkabilir. Şiddetli durumlarda, bu bulgular hayatı tehdit edebilecek rahatsızlıklara yol açabilir.

Hasarın görüldüğü bölgelere bağlı nörolojik belirtiler: Omuriliğe ilişkin problemlere bağlı olarak, hasarın görüldüğü bölgelerde güç ve his kaybı, kaslarda kasılma ve kontraktür gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

•İnfrasakral nörojenik mesane görülen durumlarda şu belirtiler ortaya çıkabilir:

Damlama şeklinde idrar kaçırma: Mesanenin kasılma fonksiyonunun ortadan kalktığı durumlarda, idrarla dolan mesaneden damlama şeklinde idrar kaçırma görülebilir.

İdrar hissinin kaybolması: Mesanede bulunan sinir hücrelerinin hasar almasına bağlı olarak mesanenin dolu olduğu hissi kaybolabilir.

Hasar bölgesine bağlı nörolojik belirtiler: Mesanede görülen diğer sorunlara bağlı olarak, bölgesel his kaybı ve ağrı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Nörojenik mesane görülen hastalarda, mesane içinde biriken idrar miktarı arttığından, idrar yolu enfeksiyonu görülme ihtimali de artar. Bunun sonucunda da idrar yolları ve böbreklerde görülecek hasara bağlı olarak böbrek yetmezliği gibi daha ciddi sağlık sorunlarıyla karşılaşılabilir.

Nörojenik Mesane Nasıl Tedavi Edilir?

Nörojenik mesane; çok çeşitli sağlık sorunlarına bağlı olarak ortaya çıkabilen ve farklı düzeylerde değişik belirtilere yol açabilen bir rahatsızlık olduğundan, uzman bir doktor tarafından ayrıntılı bir hastalık öyküsü alınması ve detaylı bir fiziksel muayene sonrası değerlendirme yapılması büyük önem taşır. Bu değerlendirmenin ardından, genellikle ek görüntüleme yöntemleri ve çeşitli laboratuvar testlerine başvurularak altta yatan hastalığın tanısı konur ve buna uygun bir tedavi planı oluşturulur.

Bu kapsamda, mesane ve böbrek fonksiyonlarının ölçümü için, ürodinamik çalışmalar ve sistemetrogram gibi yöntemler; mesane kaslarının değerlendirilmesi için elektromyografi; sinir sistemi, idrar yolları ve böbreğin değerlendirilmesi için ise bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulur.

Tedavi sürecinde ise altta yatan hastalığın tedavi edilmesi için kullanılacak yöntemlerin yanı sıra, mesane fonksiyonlarının geri kazandırılmasına yönelik semptomatik tedaviler uygulanır. Bu kapsamda, evde yapılabilecek, pelvik kaslarının güçlendirilmesine yönelik Kegel gibi egzersizlerin yanında, aşağıdaki tedavi yöntemlerine başvurulabilir:

•Mesane kaslarının dışarıdan verilen elektrik sinyalleriyle kasılmasını sağlayan bir yöntem olan elektrostimülasyon yöntemi tercih edilebilir. Mesaneye yerleştirilen elektrotların dışarıdan verilen elektrik sinyalleriyle uyarılması sonucu hastanın idrara çıkma fonksiyonunun düzeldiği görülebilir.

•Mesane kaslarının kasılmasını sağlamak için çeşitli ilaçlardan yararlanılabilir.

•Daha ağır seyreden vakalarda mesanenin boşaltılabilmesi için kateter kullanımı gerekebilir. Bu doğrultuda, hasta ağrısız şekilde kendi üretrasına kateter yerleştirerek idrara çıkabilir. Bu işlem, kateter nedeniyle enfeksiyon riski bulunduğundan, antibiyotik tedavisi ile desteklenebilir.

•İdrar kaçırmanın önüne geçmek için çeşitli cerrahi yöntemlere başvurulabilir. Ameliyatla mesaneye yerleştirilen yapay sfinkter sayesinde idrar kaçırmanın önüne geçilerek manuel olarak idrar vücuttan atılabilir.

Op. Dr.
Eren Soner Tekin
Üroloji
MEDICANA ÇAMLICA
Profili Gör
Oluşturma: 14.12.2020 11:25
Son Güncelleme: 23.12.2021 09:41
Oluşturan: Eren Soner Tekin
+A A-