Sağlıklı zayıflama, vücutta biriken fazla yağın sebep olduğu kilodan diyetle ve sporla kalıcı olarak kurtulma ve kas kütlesini artırarak sağlıklı bir şekilde daha fit bir görüntüye kavuşma şeklinde tanımlanabilir.
Beslenmeye ve düzenli spor yapmaya özen göstermeyen bireylerin vücudunda zaman içerisinde istenmeyen yağ birikimleri görülür. Vücutta depolanan bu fazla yağ, sağlıksız kilo alınmasına ve daha sonrasında obeziteye yol açabilir. Bu durumda, kişinin sadece fiziksel görünümü değişmez, aynı zamanda sağlığı da bu durumdan olumsuz etkilenir. Fazla kilolar kalp damar hastalıklarına, yüksek kolesterole, nefes darlığına ve insülin seviyesinde artışlara neden olabilir.
Zayıflama Yöntemleri ve Yolları Nelerdir?
Sağlıklı bir şekilde kilo vermenin en iyi yönteminin diyet yapmak olduğu söylenebilir. Sağlıklı zayıflama ile kişi fazla kilonun vücutta oluşturacağı olumsuz etkilerden kurtulabilir. Kişinin kendine uygun bir diyet programı oluşturması için uzman bir diyetisyenden yardım alması sağlıklı zayıflama için atılması gereken ilk adımdır.
İnternette ya da çeşitli kaynaklarda yer alan her zayıflama yöntemi kilo vermek isteyen kişiye uygun olmayabilir. Bu nedenle, diyetisyenler kişiye özel zayıflama önerileri belirler. Bunun için öncelikle kişinin kan değerlerine bakılması gerekir. Kan ölçüm değerlerinde zayıflamak isteyen kişinin kilo vermesine engel olabilecek herhangi bir sağlık problemi olup olmadığına ve vitamin değerlerine bakılır. Kişinin ağırlığının boy uzunluğuna orantılı olup olmadığını belirlemek için ise vücut kitle endeksi incelenir.
Yapılan bu testlerde, kişinin kilosu detaylı bir şekilde incelenir. Ağırlığın yüzde kaçının yağdan, yüzde kaçının kastan, kemikten ve sıvıdan oluştuğu tespit edilir. Gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra kişiye uygun özel diyet listesi oluşturulur. Ayrıca, diyet listesinin kişiye uygunluğu yaşa, cinsiyete, kronik bir rahatsızlığının olup olmadığına göre de değişiklik gösterir. Beslenme uzmanı gerekli incelemeleri yaptıktan sonra kişiye sağlıklı, vitamin açısından zengin besinlerden oluşan bir diyet listesi verir. Bu liste aynı zamanda kişinin nasıl bir beslenme rutini takip etmesi gerektiğini anlaması açısından da oldukça faydalıdır.
Sağlıklı beslenmeyi yaşamın bir parçası haline getiren ve kilo vermek isteyen kişinin ikinci adımda hareketli bir yaşam benimsemesi ve egzersiz yapması gerekir. Örnek vermek gerekirse, tenis, futbol, basketbol gibi efor gerektiren sporlar zayıflamaya yardımcı olur. Bunun yanı sıra, zayıflama yöntemleri olarak genellikle yürüyüş, yüzme, pilates, ağırlık çalışmaları, aerobik gibi dayanıklılık aktiviteleri, esneme egzersizleri gibi bireysel yapılabilecek fiziksel aktiviteler tavsiye edilir.
Sağlıklı bir şekilde zayıflamanın amacı diyetle ve düzenli egzersizle kilo kaybını sağladıktan sonra kişinin ideal kilosunu korumak ve kişinin sağlıklı beslenme ve sporu hayatının rutin bir parçası haline getirmektir. Kişinin durumuna göre fazla kilolar verildikten ve ideal kiloya ulaşıldıktan sonra aşırı düzeyde kilo kaybının önüne geçilmesi gerekir. Kişinin ideal kilosunu korumasına yönelik yeni bir beslenme planı oluşturulabilir.
Uzman kontrolünde uygulanan sağlıklı zayıflama yöntemleri ideal kilonun korunması konusunda önemli olduğu kadar kişinin sağlıklı bir yaşama yönelik alışkanlıklar edinmesi açısından da oldukça önemlidir. Diyetisyen kontrolüyle kilo veren kişilerin listelere uyması daha kolay olacağından genellikle diyetisyene gitmek tavsiye edilse de sağlıklı beslenmeye ilişkin belli başlı kurallara uyarak da kişinin kendi kendine kilo vermesi mümkündür.
Evde Kilo Nasıl Verebilirim?
Evde kendi kendine zayıflamak isteyenler, günlük hayatlarına sağlıklı beslenme düzeni ve düzenli sporu ekleyerek kilo verebilirler. Bu durum, ideal kilosunu ve sağlığını korumak isteyen herkes için geçerlidir. Kişilerin bu alışkanlığı kazanması için genellikle bir uzmandan yardım alarak hareket etmesi tavsiye edilir.
Uzman yardımı almadan diyet yapanların kontrol mekanizmasını kendilerinin sağlaması büyük önem taşır. Bu kontrol mekanizması, psikolojik yönden kendini baskılamak, sürekli tartılarak her gün kilo vermiş olmayı beklemek ve aç kalmak anlamına gelmez. Burada kontrol mekanizması, kişinin hedefini başarabilmesi ve en önemlisi de sağlıklı olma konusunda irade gösterebilmesidir.
Evde kilo vermek isteyen kişiler için zayıflama önerileri şu şekilde sıralanabilir:
- Öncelikle bir hedef belirleyin ve hedeflediğiniz kiloya ulaşmak için çaba sarf edin. Bir süre sonra zayıflama konusunda gösterdiğiniz bu çabanın karşılığını alabilirsiniz.
- Fazla kilolarınızdan kurtuldukça vücudunuzdaki olumlu değişiklikleri daha iyi fark edebilirsiniz. Bu durum, motive olmanıza yardımcı olur.
- Yediklerinize dikkat edin, elinize gelen her atıştırmalığı yemeyin, sağlıklı atıştırmalıklar konusunda seçici davranın.
- Yediğiniz yiyeceklerin protein yönünden zengin olmasına dikkat edin. Her öğünde ihtiyacınız kadar vitamin aldığınızdan emin olun.
- Sindirim problemlerine iyi gelen kuru bakliyat ve çeşitli tahıl ürünleri gibi lifli gıdaları beslenme rutininizden eksik etmeyin.
- Ara öğünlerde ölçülü bir şekilde ceviz, fındık, badem, kabak çekirdeği gibi kuruyemişleri tüketebilirsiniz. Bu gibi yağlı tohumların metabolizmada sindirimi geç gerçekleştiğinden, bu gıdalar daha uzun süre sizi tok tutar.
- Tatlı krizleri yaşamamak için beslenme rutininizde dengeli ve ölçülü bir şekilde karbonhidrat ve doğal şeker içeren gıdalara yer verin.
- Sağlıklı yağları yeterli miktarda aldığınızdan emin olun. Yemek pişirme tekniklerinize dikkat edin. Et, balık, tavuk gibi besinleri daha çok fırında ve ızgarada yağsız veya az yağlı bir şekilde pişirmeyi deneyin. Haşlama ve buharda pişirme teknikleriyle yapılan yemekleri de beslenme rutininize ekleyin.
- Günde en az iki litre su için.
- Gece geç saatte yemek yemeyin.
- Pilates gibi egzersizleri televizyondan ya da İnternetten takip ederek uygulayın. 15-20 dakika bile olsa her gün düzenli olarak aktif olmaya ve hareket etmeye çalışın. Ağır spor yapıyorsanız, bu egzersizleri her gün yapmayın, haftada iki veya üç defa yapmaya çalışın.
- Tüm bunları uygularken belirli aralıklarla doktor kontrolüne giderek vitamin değerlerinizin uygun referans değerlerinde olduğundan emin olun.
Vitamin Çeşitleri
Vitaminler, sağlıklı yaşam için gerekli olan ve ihmal edilmemesi gereken maddelerdir. Çeşitli hastalıkların tedavisinde antioksidan olarak kullanılan vitaminlerin sağlıklı zayıflama yöntemleri içerisinde de kullanılması mümkündür. Yanlış beslenmenin vücutta yağ birikimine ve bölgesel kilolara sebep olduğu kanıtlanmış bir gerçektir. Sağlıklı bir şekilde zayıflamak isteyen kişilerin beslenme rutinini değiştirmesi ve düzenli spor yapması gerekir. Ayrıca, vitaminler daha hızlı ve sağlıklı kilo verilmesini sağladığından, vitamin değerlerine de dikkat edilmelidir.
Sağlıklı bir diyet listesinin vitamin yönünden zengin gıdalar içermesi gerekir. Öğünlerde porsiyon kontrolüyle tüketilen besinlerin A, B grubu vitaminleri (B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12), D, E, K ve C vitamini gibi vitaminlerle desteklenmesi büyük faydalar sağlayacaktır. Örneğin, insülin direnci olan kişiler, genellikle kilo verme konusunda sıkıntı yaşarlar. Böyle bir hastalık öyküsü olan kişilere diyet listesi oluşturulmadan önce mutlaka D vitamini değeri ölçülmelidir. D vitamini yapısı gereği hormonları uyararak kişinin tok kalma süresini uzatır.
Vitamin çeşitleriyle diyet listelerinin desteklenmesinin pek çok faydası bulunur. Bu faydalar şu şekildedir:
- Metabolizmayı güçlendirmek
- Yağ yakım sürecinin normalden daha hızlı gerçekleşmesini sağlamak
- Kişinin tek yönlü beslenmesini önleyerek başka rahatsızlıkların oluşmasını engellemek
A Vitamini
A vitamini vücudu protein yönünden önemli ölçüde destekleyen bir vitamindir. Zayıflarken vücudun ihtiyaç duyduğu kadar protein alması ihmal edilmemesi gereken bir konudur. Metabolizma, yaşamsal döngü için her gün belirli bir miktarda protein kullanır. Sağlıklı zayıflamada protein kemikleri güçlendirir ve kas oluşumunu destekler.
Sağlıklı bir diyet listesinde et, süt, yumurta gibi yüksek protein içeren hayvansal gıdalar ve ıspanak, brokoli, lahana ve çeşitli yeşillikler gibi A vitamini yönünden zengin besinler bulunmalıdır.
Sağlıklı bir zayıflama yönteminin temelinde vücuttaki yağ kütlesini azaltmak ve aynı zamanda kas kütlesini artırmak yatar. Diyette kas kütlesinde azalma olmaması için A vitamini yönünden zengin protein kaynaklarının tüketilmesi büyük önem taşır.
B1 Vitamini (Tiamin)
Hayvansal gıdalar, tahıllar ve yağlı tohumlar B1 vitamini yönünden zengin gıdalardır. Arpa, yulaf, bulgur gibi tahıllar bu açıdan diyet listelerinde olmazsa olmaz gıdalar arasında gösterebilir. Ayrıca, badem, ceviz, fındık gibi yağlı tohumların sindirimi çabuk gerçekleşmediğinden tokluk hissini arttırması B1 vitaminin sağlıklı zayıflamada oldukça önemli olduğunu gösterir.
B1 vitamini yönünden zengin gıdalarla beslenmek kişinin açlık hissini kontrol altında tutar ve dengesiz ve aşırı iştah sorununun önüne geçer. Bu vitamin, diyetin yol açabileceği mutsuzluk, halsizlik ve yorgunluk gibi sorunların hafifletilmesinde de büyük rol oynar.
B2 Vitamini
B2 vitamini, B1 vitamini gibi yeşil yapraklı sebzeler, hayvansal ürünler, tahıllar ve baklagillerde bulunan ve sağlıklı zayıflamak isteyen kişilerin tüketmesi gereken bir vitamin çeşididir. B1 vitamininden farklı olarak, B2 vitamini baklagillerde de yüksek oranda bulunur.
Bu açıdan, nohut, mercimek, fasulye gibi baklagillerin her diyette vazgeçilmez gıdalar olduğu söylenebilir. Sindirimi hızlı şekilde gerçekleştirilen karbonhidratları çok fazla tüketmek yerine, karbonhidrat alımını sınırlayıp B2 vitamini yönünden zengin baklagiller gibi sindirimi çabuk gerçekleşmeyen gıdaları tüketmek büyük önem taşır.
B2 vitamini karbonhidratın enerjiye dönüşmesine yardımcı olur. Bu enerji de metabolizmanın daha hızlı çalışmasını sağlar ve bu durumda yağ yakımı daha hızlı gerçekleşir. Ayrıca, B2 vitamini kabızlık gibi sindirim sorunlarına da iyi gelir.
Sağlıklı Zayıflarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sağlıklı bir şekilde zayıflamak isteyen bireyin kendisi için özel olarak oluşturulan diyet listesine uyması ve düzenli spor yapması büyük önem taşır. Sağlıklı zayıflarken dikkat edilmesi gereken bilgiler genel hatlarıyla şu şekilde özetlenebilir:
- Zayıflamak için sadece belirli bir süre için sağlıklı beslenmeye dikkat edip daha sonrasında sağlıksız alışkanlıkları devam ettirmek yarardan çok zarar getirir. Bu durum, verilen kiloların hızlı bir şekilde tekrar geri alınmasına yol açar.
- Sosyal medyada, çeşitli İnternet sitelerinde ya da televizyon programlarında sıklıkla karşımıza çıkan bir haftada 5-10 kg verdirdiğini iddia eden ve ticari kaygı taşıyan popüler diyet listelerinden uzak durulmalıdır.
- Sadece sebze tüketilen, karbonhidratın beslenme programından tamamen çıkartıldığı ve hiç yağ tüketilmeyen tek yönlü bir zayıflama diyeti, anlık fayda sağlayabilir, ancak, uzun vadede bu gibi diyetler oldukça zararlı ve tehlikelidir. Burada önemli olan dengeli beslenmedir.
- 3 günlük yoğurt, kabak, patates diyeti gibi zayıflama önerileri vücutta şok etkisi yaratır. Bu gibi diyetler vücudun ihtiyacı olan enerji kaynaklarını sağlayamaz. Vücudun yeteri kadar enerji almasını engelleyen bir diyet uygulayan birey, anlık olarak kilo verdiğini düşünse de aslında burada kilo yağlardan değil, vücuttaki sıvı kütlesinden gider. Sağlıklı bir diyette yağ kütlesinden kilo verilmesi temel alınmalıdır.
- Düzenli spor yapmak ve kişiye özel oluşturulan egzersiz programına uymak çok önemlidir. Hareketsiz (sedanter) yaşam tarzı sağlıklı kilo verilmesinin önüne geçmekle kalmaz, aynı zamanda bölgesel yağ birikimine ve buna bağlı olarak çeşitli hastalıklara yol açabilir.
Bölgesel Zayıflama
Vücudun sağlıklı bir şekilde işlemesini ve bunun sürdürülmesini sağlama konusunda beslenme planı büyük rol oynar. Metabolizma, sağlıksız gıdalardan aldığı karbonhidratı zaman içerisinde yağ olarak biriktirmeye başlar.
Kişinin günlük ihtiyacından daha çok besin tüketmesi, porsiyon kuralına uymaması, genel olarak fast food ve kızartılmış yiyecekler gibi yağ oranı yüksek gıdaları tercih etmesi ve tüm bu sağlıksız beslenme alışkanlıklarına ek olarak düzenli spor yapmaması gibi nedenler vücudunun belirli bölgelerinde yağ birikimine sebep olur. Yağ, genellikle bel ve basen bölgesinde depolanır.
Bölgesel zayıflama için kişiye uygun pilates, aerobik, yürüyüş gibi egzersiz programları oluşturulabilir ya da kişi kendisini zorlamayacak bölgesel zayıflama hareketleri içeren bir program takip ederek sağlıklı bir şekilde bölgesel kilolarından kurtulabilir.