PCR testi, genetik materyal tespiti yapan bir tür testtir. Virüsün vücuda girmesini takip eden birkaç gün içinde, enfeksiyon henüz belirti göstermemişken bile virüsün vücuttaki varlığını tespit edebilir. PCR testleri Türkiye’de hastane ve yetkili kurumlarda yapılmaktadır. Testlerin sonuçlanma süresi 24 saat ile 2-3 gün arasında değişebilmektedir.
PCR Testi Nedir?
PCR’ın açılımı olan Polymerase Chain Reaction (Polimeraz Zincir Reaksiyonu), bir moleküler kopyalama yönteminin genel adıdır. Başta gen çalışmalarında kullanılmakla beraber, zamanla laboratuvar tetkikleri ve klinik çalışmalar için de faydalı hale gelmiştir. Alınan örnekteki DNA’nın analizine dayanan bu yöntem, günümüzde viral ve bazı bakteriyel enfeksiyonların tespitinde de kullanılmaktadır. Alınan örneğin ısı yoluyla ayrıştırılmasına dayanan PCR testleri, günümüzde COVID-19 enfeksiyonunun tespitinde hızlı, güvenilir ve kolayca uygulanabilen bir yöntemdir.
Testler, alınan örnekte virüse ait genetik materyalin tespiti için kullanılır. Testin yapılması için kişilerin burun ve boğaz bölgesinden uzun bir çubuk yoluyla sürüntü alınır ve bu örnek analiz edilmek üzere laboratuvara gönderilir. Sonuçlar, yoğunluğa bağlı olarak 24 saat ile 3 gün aralığında çıkar. Laboratuvarda yapılan analizde, test edilen kişinin RNA örneğinde SARS-COV-2 RNA’sı olup olmadığının analizi yapılır.
PCR Testleri COVID-19 Enfeksiyonu Tespiti İçin Yeterli Midir?
Virüs RNA’sının aktif ya da pasif olması, virüsün vücuda etki etme ve enfekte olan kişinin enfeksiyonu diğer kişilere bulaştırabilme (virülans) kapasitesi ile ilgilidir. Bu sebeple PCR testleri, toplumun büyük kısmının hızlı ve güvenli olarak taranmasında ve aktif veya pasif fark etmeksizin kişilerde herhangi bir virüs genetik materyali olup olmadığının tespit edilmesinde kullanılmaktadır. Hastaların durumuna ve testin sonucuna bağlı olarak, bilgisayarlı tomografi de COVID-19 enfeksiyonunun tespitinde ek bir tetkik olarak kullanılmaktadır.PCR testi, günümüzde COVID-19 tespiti için kullanılan yöntemler arasında en güvenilir ve hassas olan yöntemdir. Alınan örnekte virüse ait genetik materyaller arandığı için örnekte herhangi bir SARS-COV-2 gen parçası bulunduğunda testin sonucu pozitif çıkar. Ancak PCR testi, vücutta bulunan virüs RNA’sının aktif ya da pasif olduğunu ayırt edemez.
PCR testlerinin sonuçları ile ilgili karışıklıklar, genellikle hastalığı atlatan kişilerin PCR testlerinin pozitif çıkmaya devam ettiği durumlarda ortaya çıkmaktadır. Virüsün enfekte etme ve bulaşma kapasitesi ancak diğer bazı laboratuvar testleri ile belirlenebilmektedir. Devam eden COVID-19 pandemisi sebebiyle toplumun büyük çoğunluğu enfeksiyon riski altında olduğundan, PCR testi sonucu pozitif çıkan kişiler enfekte olarak kabul edilip, test sonuçları negatif çıkana kadar karantinada kalmaları talep edilmektedir.
PCR testine ek olarak gerekirse hastanın hastalığının süresine bağlı olarak yeni ve geçirilmiş bir enfeksiyonun göstergeleri olan SARS-CoV-2'ye karşı oluşan özgül IgG ve IgM tipi antikorların ölçülmesinde de yarar vardır.
PCR Test Sonucu Pozitif Olup Semptom Göstermeyen Kişilerde COVID-19
COVID-19 pandemisinde, vakalar semptomatik ve asemptomatik olarak ikiye ayrılmaktadır. Kişilerin PCR testi sonucunun pozitif çıkması, ancak herhangi bir semptom göstermemesi mümkündür. Bu durumda birden fazla ihtimal söz konusudur.
Testin hatalı olması ya da çapraz kontaminasyon sonucu testin pozitif çıkması ihtimalleri elendikten sonra düşünülmesi gereken bir ihtimal, kişiden alınan örnekteki virüs RNA’sının etkinliğini ve çoğalma özelliğini kaybetmiş kalıntı genetik materyal olmasıdır. Virülansını kaybetmiş RNA, hücre içine çoğalamayacağından kişiyi enfekte edemez ve başkalarına bulaşamaz.
Diğer bir ihtimal ise hastanın henüz semptom göstermeye başlamamış olmasıdır. PCR testi, henüz belirti göstermemiş ancak vücuda girmiş virüsleri tespit etmekte oldukça etkin bir yöntemdir. COVID-19 pandemisinde SARS-COV-2’nin farklı kişilerde farklı kuluçka süreleri gösterebildiği tespit edilmiştir. Bu sebeple, PCR testi sonucu pozitif çıkan ancak henüz semptom göstermemiş kişilerin ileride semptom geliştirme riski göz önünde bulundurulmalıdır. Bu ihtimale karşı önlem olarak, testi pozitif çıkan herkese karantina uygulanmaktadır.
Bazı durumlarda, COVID-19 pozitif vakaların bir kısmı hastalık boyunca herhangi bir semptom göstermemektedir. Bu kişiler asemptomatik vaka olarak adlandırılmakta, ancak yine de hastalığın normal süresi boyunca karantinaya alınmaktadır.
PCR Testinin Negatif Olması Ne Demektir?
PCR testinin negatif olarak sonuçlanması, her zaman kişinin hastalık taşımadığı anlamına gelmez. Tüm testlerde olduğu gibi testlerin hatalı pozitif ya da hatalı negatif çıkma olasılığı bulunmaktadır. Bu gibi durumlarda, testin tekrarı istenebileceği gibi diğer bazı tanı ve tetkik yöntemleriyle kişinin enfekte olup olmadığı tespit edilmeye çalışılır. Bu yöntemler, genellikle antijen testleri ya da SARS-COV-2 sebebiyle akciğer tutulumu gerçekleşip gerçekleşmediğinin kontrolü amacıyla çekilen bilgisayarlı tomografiyi kapsar.
Antijen testleri, vücuttaki hücrelerde virüse ait proteinlerin bulunup bulunmadığının tespiti için kullanılan testlerdir. Bazı antijen testleri, PCR testinde olduğu gibi bir çubuk yoluyla burun ya da boğaz bölgesinden sürüntü örneği alınarak uygulanır. Antikor testi ise mevcut bir enfeksiyonu değil, enfeksiyonu geçirmiş kişinin kanında virüse karşı oluşturulmuş antikorların bulunup bulunmadığını ölçen testlerdir.
Bugün dünyada kullanılan, farklı firmalar tarafından üretilen PCR test kitlerinin her birinin referans aldığı eşik değeri farklılık gösterebilmektedir. Ancak pandeminin ortaya çıkışından bu yana PCR testleri de gelişmiş ve virüsü tespit etme hassasiyetleri artmıştır.
PCR testleri; toplumun taranması, enfeksiyonun yayılmasının önlenmesi, enfekte kişilerin erken dönemde tespit edilmesi ve ağır vaka ile ölüm oranlarının azaltılması için gerekli ve önemli bir tarama yöntemidir. COVID-19 pandemisinde kişilerin hastalık geçmişi, virüse ne kadar maruz kaldığı, bağışıklık seviyesi gibi hastalığın seyrine etki eden pek çok etmen olduğundan, hastalığın erken tanısı ve enfekte olan kişinin izolasyonu pandeminin hızının yavaşlatılması için önemlidir.
Kimler PCR Testi Olmalıdır?
Öncelikli olarak semptom gösteren hastalar test edilmektedir. Kişiler halsizlik, ateş, geçmeyen öksürük, üşüme, kas ve kemiklerde ağrı gibi belirtiler gösteriyorsa vakit kaybetmeden PCR testi yaptırılmalıdır. Testin sonucuna ve kişinin sağlık durumuna bağlı olarak, hastalığın tespiti için ek olarak bazı tamamlayıcı testler de istenebilir. Ayrıca, temaslı olarak belirlendiyseniz ya da yakın zamanda pozitif biri ile aynı ortamda vakit geçirdiyseniz test yaptırmanız tavsiye edilir.
PCR Testinin Sonuçları Ne Zaman Çıkar?
PCR testinin sonuçlanma süresi, testin yapıldığı yere ve yoğunluğa bağlı olarak 24 saat ile 3 gün arasında değişebilmektedir.
PCR Testi Nedir? Hakkında Sık Sorulan Sorular
PCR ve Antikor Testi ancak Sağlık Bakanlığı onaylı referans laboratuvar olarak kabul edilen ve kendi sitesinde de bu laboratuvar isimlerinin açıkladığı yerlerde yapılır.
Bilgi almak için 0850 460 6334 nolu numaramızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.