Düzensiz beslenme ve alkol alımından dolayı zengin ve padişah hastalığı olarak bilinse de gut hastalığı (Nikris Hastalığı) sebepleri arasında farklı etkenler de bulunmaktadır. Sadece romatizmal değil metabolik rahatsızlıklar arasında da bulunan gut hastalığı tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Gut hastalığı belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir sorularının cevaplarını uzman doktorlarımız cevapladı.
Gut Hastalığı Nedir?
Proteinde yer alan bazı maddeler, ürik aside dönüştürülerek vücuttan atılmaktadır. Ürik asidin atılmasında ya da fazla üretiminde oluşan sorun ise bu asidin kanda ve vücutta birikmesine yol açmaktadır. Ürik asidin eklemlerde birikmesi ile de iltihaplanmalar meydana gelmektedir. Bu iltihap sorunu ise “gut hastalığı” olarak tanımlanmaktadır. İltihaplar kimi zaman böbrekte de birikebilmektedir. Bu birikim böbreklere hasar verdiği gibi taş oluşmasına da neden olmaktadır.
Gut hastalığının halk dilinde farklı isimleri bulunmaktadır. “Padişah ve zengin hastalığı” olarak da adlandırılmasının sebebi ise Orta Çağ’a dayanmaktadır. O dönemde aşırı beslenme ve fazla alkol alımına bağlı olarak padişahların bu hastalığa yakalanması ve ölmesi hastalığın adını değiştirir nitelikte olmuştur. Bu hastalık aynı zamanda “damla” olarak da nitelendirilmektedir. Latincede gutta damla demektir ve eski zamanlarda gutun eklemlere damla damla düşen bir zehir olduğuna inanılmıştır.
Genellikle eklemlerde görülen bu rahatsızlık, romatizmal hastalıklar arasında sayılsa da metabolik bir hastalık olarak da tanımlamak mümkündür. Ayrıca gut hastalığı nedenleri arasında sadece düzensiz beslenme ve fazla alkol alımı olduğu benimsense de bu doğru değildir. Şiddetli hastalıklar, böbrek hastalıkları, ilaç tedavileri, cerrahi operasyonlar ve genetik faktörler de gut hastalığının sebepleri arasındadır. Gut hastalığının kadınlara oranla erkeklerde daha sık ortaya çıktığı da gözlemlenmiştir. Kadınlarda ise bu hastalık genellikle menopozdan sonra kendini göstermektedir.
Gut Hastalığı Belirtileri
Gut hastalığının belirtileri genellikle gece hissedilmekte ve birden ortaya çıkmaktadır. Atak şeklinde gelen ağrıların bazı evreleri bulunmaktadır. Bu evreler arasında ağrı yaşanmayabilir ve diğer bir evrede yine ortaya çıkabilir. Gut hastalığının vermiş olduğu ağrı çoğunlukla ayak başparmağında başlar. Uykudan uyandıracak şekilde şiddetli olan bu ağrı diğer eklem bölgelerinde de görülebilmektedir. Böbreklerin sebep olduğu gut rahatsızlığı idrarda ve böbrekte taş olmasından dolayı karın ve bel ağrıları ile de kendi göstermektedir. Eklemlerde biriken ürik asit şişme ve kimi zaman deformasyon yapabilmektedir. Kızarıklık ve hareket kısıtlılığı ise bu hastalığın diğer belirtileri arasında bulunmaktadır.
Gut Hastalığı Tedavisi
“Gut hastalığı nasıl tedavi edilir?” sorusunu net bir şekilde cevaplamak için öncelikle bu hastalığa neyin sebep olduğunu belirlemek gerekmektedir. Yapılacak olan kan testi ile ürik asit seviyesi tespit edilmektedir. Ürik asidin olması gereken en yüksek seviyesi 7 mg/dl’dir. Bunun üstünde olan değerlerde gut hastalığından şüphelenilebilir. Röntgen ve ultrason ile şişliklerinin görülmesinin ardından ise kesin tanı için şiş eklemlerden sıvı almak gerekmektedir.
Kesin olarak gut hastalığı tanısı konulan kişilerde tedavi yöntemi akut dönemlerine göre değişmektedir. Yeni başlayan ataklar için öncelikle ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar verilmektedir. Akut dönemi geçtikten sonra ise gut hastalığı ilaçları kullanılır. Bu ilaçlardaki amaç ürik asit atılımına yardımcı olmak ve fazla üretilen ürik asidi azaltmaktır.
Doktor kontrolünde kullanılacak olan ilaçların yanı sıra hastanın beslenme ve yaşam tarzınıza da dikkat etmesi gerekmektedir. Susuz kalmamak, varsa fazla kilolardan kurtulmak, ağır aktiviteler yerine hafif sporlar yapmak gut hastalığı tedavisine yardımcı olmaktadır.
Gut Hastaları Et Yiyebilir mi?
Gut hastalığı et yemek konusu bu hastalıkla başa çıkmaya çalışan kişilerin merak ettiği bir detaydır. Hastalığın tedavi sürecinde yer alan diyet programında et yemek yasak değildir. Ancak tüketimi sınırlı tutmak gerekmektedir. Dalak, işkembe, kaz eti, ördek eti, yürek, salam, sosis, sardalye, küçük balıklar ve kabuklu deniz ürünleri gibi besinlerin tüketilmemesi önerilirken az yağlı kuzu ve dana eti, hindi, tavuk ve balıketi verilen miktarlarda tüketilebilmektedir. Bu besinlerin yanında yenilen az yağlı yoğurt ise ürik asidin dengesini sağlayıcı bir besindir.
Gut Hastalığı ve Ceviz
Antioksidan bakımından zengin olan ceviz, gut hastalarının tüketmesi gereken bir yiyecektir. Polifenol, melatonin ve E vitamini zenginliği ile ceviz sadece gut değil birçok hastalıkta da önerilmektedir. Ceviz, ürik asitlerin dışarı atılmasına yardımcı olduğu gibi vücudun arınmasını da sağlamaktadır.
Gut Hastalığı Nasıl Geçer?
Doktorun önerdiği gut hastalığı beslenme şekli ve uyarılarını yaşam tarzı haline getirmek bu hastalığın ilerlemesini durdurmada ve ağrıların azalmasında oldukça etkilidir. İç hastalıkları uzmanlarının ilgi alanında olan gut hastalığı için yapılması gerekenler aşağıda listelenmiştir.
- Günde 8 ila 16 bardak arasında su tüketilmelidir.
- Kilolu hastaların yavaş bir şekilde kilo vermesi gerekmektedir. Hızlı kilo vermek ürik asidini aniden arttırabilmektedir.
- Sık sık ve azar azar yiyecek şekilde düzenlenen diyet programına uyulmalıdır.
- Alkol asla tüketilmemelidir. (Özellikle mayalı olan bira)
- Fruktozlu gazlı içeceklerin tüketimi azaltılmalıdır.
- Tahıllı yiyecekler, hemen hemen bütün meyveler, kabak ve salatalık gibi su içeren sebzeler tüketilmelidir. Özellikle kiraz, çilek ve yaban mersini gut hastalığına iyi gelmektedir.
- Esmer, kepekli ve çavdar ekmeklerinden kaçınmak gerekmektedir. Bunların yerine beyaz ekmek yenmelidir.
- Mayalı yiyecekler tüketilmemelidir.
- Yüksek oradan pürin içeren hamsi, karaciğer, tonbalığı, mantar, sardalye gibi yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- Şekerli tahıllar ve unlu mamullerin kullanımı kısıtlanmalıdır.
- Yemeklerde zeytinyağı ya da fındık yağı kullanılmalıdır. Margarin, iç yağlar ve katı yağlar tamamıyla beslenme düzeninden çıkarılmalıdır.
- Kuru fasulye, mercimek, nohut gibi baklagiller günde 6-7 kaşıktan fazla tüketilmemelidir.
- C vitamini takviyesi alınabilir.
- Üç günde bir içilecek olan 1 bardak maydanoz suyu ürik asidin atımını arttıracaktır.
- Tam yağlı ve karbonatlı yiyecekler de gut hastaları için önerilmemektedir. Tam yağlı yoğurt ve süt tüketilmemesi gereken ürünler arasındadır.
- Gut hastalığı elma sirkesi kullanımı ile azalmaktadır. Günde 2-3 ya da kez 1 bardak suya 2 kaşık eklenecek elma sirkesi hastalık etkilerini ortadan kaldırmaktadır.
- Kızarmış yumurta yenilmemesi gereken yiyecekler arasındadır. Bunun yerine haşlanmış ve rafadan yumurta tercih edilmelidir.
- Hafif sporlar düzenli olarak yapılmalıdır. Spor, vücut sağlığını korumaya yardımcı olduğu gibi aynı zamanda kilo vermeye de yarayacaktır.
- Ayakları sıkacak sıkı ayakkabılar giyilmemesine dikkat edilmelidir. Sıkı ayakkabılar özellikle ağrıyı ayaklarında hisseden kişiler için can acıtıcı olabilmektedir.
- İltihaplı olan bölgede oluşan ağrıyı dindirmek için buz konulabilir.
- Doktor tarafından verilmiş olan ilaçlar aksatılmadan ve düzenli şekilde kullanılmalıdır. Doz aşımı yapılmamalı ve reçete dışında ilaç kullanılmamalıdır. Özellikle ağrıları engellemek için Aspirin ve kan sulandıran diğer ağrı kesiciler alınmamalıdır.
Gut Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Ürik asidin eklemlerde birikmesi ile iltihaplanmalar meydana gelmektedir. Bu iltihap sorunu “gut hastalığı” olarak tanımlanmaktadır.
Hastalığın tedavi sürecinde yer alan diyet programında et yemek yasak değildir. Ancak tüketimi sınırlı tutmak gerekmektedir.