Grip virüsünün bir çeşidi ve 2009 ‘da salgın yapan domuz gribi virüsü olan H1N1’in mutasyona uğramasıyla oluşan ve domuzdan insana bulaşabilen “Yeni Domuz Gribi Virüsü “ ile salgın tehlikesi olduğu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından bildirilmiştir. Domuz gribi olarak da bilinen influenza virüsü, domuzlarda grip benzeri belirtilere neden olan bulaşıcı bir solunum yolu hastalığına neden olmaktadır. Mevsimsel gribe benzer semptomlara neden olan domuz virüsü erken evrede hafif seyretse de ilerleyen dönemlerde ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir. Her yaştan insanı etkileyebilen virüsün bağışıklık kazanmamış bünyelerde ciddi tahribata neden olabileceği gözlemlenmiştir. Mevsimsel gripte kullanılan antiviral ilaçlar domuz gribi tedavisinde de kullanılsa da hastalığın aşı gibi bilinen bir tedavisi yoktur.
Çin’in Wuhan kentinde 2019 yılında ortaya çıkan ve küresel bir salgın haline gelen SARS – Koronavirüs-2 virüsünün ardından Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yeni tespit edilen G4EA H1N1 domuz virüsünün de pandemi riski taşıdığı belirtilmiştir. İlk bulgularda yalnızca hayvandan insana geçişin görüldüğü yeni domuz gribi virüsünün tedavi yöntemleri hakkında araştırmalar devam etmektedir.
Yeni Domuz Virüsü Nedir?
Yeni domuz gribi virüsü; Pandemik Influenza A adıyla bilinen H1N1 virüsünün mutasyon geçirmesiyle oluşan bir virüstür. Virüsün neden olduğu ve hızlı bulaşı riskine sahip viral bir hastalık olan domuz gribi, kuş gribi ve mevsimsel gripte görülen belirtilere benzer semptomlara neden olmaktadır. Virüse yeni domuz gribi denmesinin nedeni ise virüsün bu hayvanlarda görülen griple benzer özelliklere sahip olmasıdır.
Yeni Domuz virüsünün oluşma nedeni ise H1N1 virüsünün mutasyon geçirmesidir. Bu anlamda, virüs evrim geçirerek insanları da etkilemeye başlamıştır. Yüksek bulaşıcılığa sahip olsa da ölüm oranının düşük seyrettiği virüs domuz gibi taşıyıcı hayvanlar vasıtasıyla insanlara bulaşmaktadır. Avrupa kıtası başta olmak üzere dünyanın pek çok yerinde domuz yetiştiriciliğinin yapılması virüsün çok daha hızlı bir şekilde yayılmasına neden olmuştur. Hapşırma ve öksürme sırasında havaya karışan partiküller bulaşı hızının artmasına neden olmaktadır. Solunum yolunun yanı sıra hasta kişilerle temas da domuz virüsünün bulaşmasına neden olabilmektedir.
Domuz virüsünün neden olduğu gribin günümüzde bir tedavisi yoktur. Bunun en önemli nedeni virüsün hızlı bir şekilde mutasyona uğramasıdır. Bununla birlikte mevsimsel gripte kullanılan bazı antiviral ilaçlar semptomların azaltılmasında ve domuz gribi tedavisinde de kullanılmaktadır. Amantadin ve remantadine gibi adamantanler ve oseltamavir ve zanamivir gibi nöraminidaz proteinini azaltan ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmaktadır. İlaçların, semptomlar başladıktan en geç iki gün içinde kullanılmaya başlanması etkilerini artırmaktadır. Bununla birlikte, virüsün ilk ortaya çıktığı dönemden itibaren geçirdiği mutasyon nedeniyle etkili olan ilaçlar yıllar içinde değişmektedir.
G4EA H1N1 Hakkında
Domuz gribi virüsünün mutasyona uğrayan yeni bir türü olan G4EA H1N1, Çin’in bazı bölgelerinde faaliyet gösteren domuz çiftliklerinde ortaya çıkmıştır. Burada ortaya çıktığı için Çin domuz virüsü olarak adlandırılan G4EA H1N1, domuzların yanı sıra insanlarda da semptomlara neden olmuştur. Yapılan açıklamalarda hayvandan insana bulaşı doğrulandığı için Dünya Sağlık Örgütü bu yeni tip domuz virüsünü Pandemi faz 2 olarak değerlendirmiştir.
Virüs yeni olarak adlandırılsa da Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı açıklamaya göre 2016 yılından itibaren Çin’de görülmektedir. 2011 yılından 2018 yılına kadar Çin’in 10 eyaletinde domuzların gözlemlenmesi şeklinde gerçekleştirilen bağımsız çalışmanın son üç yılında domuz çiftliklerine yakında yaşayanlardan kan örnekleri toplanmıştır. Bu araştırma sonucunda domuz çiftliklerinde ve bu endüstride çalışanlarda %10,4; diğer kişilerde %4,4 pozitif vaka belirlenmiştir. Yaşları 18 ve 35 aralığında bulunan çalışanlarda ise pozitif vaka %20,5 oranında görülmüştür.
Şu an için yoğun vakalar görülmemesine rağmen uzmanlar pandemi riskine karşı uyarıda bulunmaktadır. Yeni G4EA H1N1 domuz virüsünün mutasyona uğrama ihtimali de oldukça yüksektir. Bu anlamda, Çin’in özellikle araştırma yapılan bölgelerinde karantina uygulamaları tavsiye edilmektedir.
Yeni Domuz Virüsü Gribinin Belirtileri Nelerdir?
Kış aylarında görülen mevsimsel griple benzer belirtilere neden olan yeni domuz virüsü, hastalığın evresine göre farklı şiddetlerde kendini göstermektedir. Bununla birlikte, genel olarak belirtiler şu şekildedir:
- Boğaz ağrısı,
- Öksürük,
- 38°C’nin üzerinde ateş,
- Baş ağrısı,
- Vücutta görülen kas ağrıları,
- Burun akıntısı,
- İshal ve kusma (nadiren),
- Nefes almakta zorluk çekme.
Çoğu hastada ateşe bağlı olarak üşüme, titreme, yorgunluk ve halsizlik belirtileri de görülmektedir. Genel olarak, özellikle başlangıç evresinde hafif belirtilerle kendini gösteren virüs bağışıklık sistemi zayıf olan ya da kronik hastalığı bulunan kişilerde daha şiddetli seyredebilmektedir. Bu anlamda hafif belirtiler ilerleyen dönemlerde daha ciddi hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Akciğerde enfeksiyon (pnömoni) ve ileri derece solunum yetmezliği virüsün en sık görülen ciddi semptomları arasında bulunmaktadır.
Yeni Domuz Virüsü Nerelerde Görüldü?
İlk kez 2009 yılında Meksika’da görülen ve insanlar arasında çok hızlı bir şekilde yayılan yeni domuz gribi Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak adlandırılmıştır. Virüs; Meksika’nın ardından Amerika Birleşik Devletleri’ne ve Avrupa’ya, ardından Afrika ve Asya kıtalarına yayılarak tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Dünya Sağlık Örgütü, virüsü Pandemi faz 6 düzeyinde duyurarak riskin küresel olduğunu vurgulamıştır. Son 50 yılda görülen en geniş çaplı salgınlardan biri olan domuz virüsünün ilerleyen yıllarda sık görüldüğü dönemler de değişmiştir. 2015 yılına kadar en yüksek vaka sayısı aralık ve ocak aylarında görülürken bu tarihten itibaren şubat ve mart aylarının sonunda görülmüştür.
Mutasyona uğrayan yeni domuz virüsü ise Çin’de ortaya çıkmıştır. Domuzlardan insana bulaştığı bildirilen bu tip domuz virüsünün 2009 yılında ortaya çıkan H1N1 virüsü ile benzer özelliklere sahip olduğu bildirilmiştir. Çin’de bulunan bazı domuz çiftliklerinde çalışanlarda görülen virüsün pandemi riski taşıdığı Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanmıştır.